قَالَ: لَیْسَ شَیْءٌ أَبْعَدَ مِنْ عُقُولِ الرِّجَالِ مِنْ تَفْسِیرِ الْقُرْآنِ إِنَّ الْآیَةَ یَنْزِلُ أَوَّلُهَا فِی شَیْءٍ (وَ أَوْسَطُهَا فِی شَیْءٍ) وَ آخِرُهَا فِی شَیْءٍ»۱ اشاره کرد.
در روایات دسته دوم، اهل بیت علیهم السلام در مقام تفسیر آیات نیز در مواضع عدیدهای از دلالتهای فراسیاقی آیات قرآن استفاده نمودهاند؛ برای نمونه، آیه: (اِذْ یَتَلَقَّى الْمُتَلَقِّیانِ عَنِ الْیَمینِ وَ عَنِ الشِّمالِ قَعیدٌ ما یَلْفِظُ مِنْ قَوْلٍ إِلاَّ لَدَیْهِ رَقیبٌ عَتیدٌ)۲ برابر سیاق جملات آن و طبق پارهای روایات به دو فرشتهای اشاره میکند که بر سمت و چپ و راست هر انسانی گمارده شدهاند و مأموریت حفظ و نگهداری حساب اعمال انسان را عهده دارند و پیوسته ملازم و همراه اویند. «تلقى» به معناى دریافت و اخذ و ضبط است، و «متلقیان» دو فرشتهاى هستند که مامور ثبت اعمال انسان هستند و در روایات از آنها به دو فرشته نگارنده حسنات و سیئات تعبیر میشود؛ اما در برخی از روایات اهل بیت علیهم السلام در سایه دلالت فراسیاقی، گزاره دیگری از آیه استفاده شده است. کلینی در ذیل باب «أَنَّ لِلْقَلْبِ أُذُنَیْنِ یَنْفُثُ فِیهِمَا الْمَلَکُ وَ الشَّیْطَانُ» روایتی را بدین شرح از علی بن ابراهیم با سندش از امام صادق علیه السلام نقل میکند:
۰.مَا مِنْ قَلْبٍ إِلَّا وَ لَهُ أُذُنَانِ عَلَى إِحْدَاهُمَا مَلَکٌ مُرْشِدٌ وَ عَلَى الْأُخْرَى شَیْطَانٌ مُفْتِنٌ هَذَا یَأْمُرُهُ وَ هَذَا یَزْجُرُهُ الشَّیْطَانُ یَأْمُرُهُ بِالْمَعَاصِی وَ الْمَلَکُ یَزْجُرُهُ عَنْهَا وَ هُوَ قَوْلُ اللَّهِ عز و جل: (عَنِ ٱلْیمِینِ وَ عَنِ ٱلشِّمَالِ قَعِیدٌ * مَّا یلْفِظُ مِن قَوْلٍ إِلَّا لَدَیهِ رَقِیبٌ عَتِیدٌ)؛
هیچ قلبى نیست مگر آنکه دو گوش دارد، بر در یک گوش فرشتهاى ارشادگر، و بر در دیگر، شیطانى فتنهگر است. آن صاحب قلب را امر مىکند و این دیگرى نهى، شیطان او را به گناهان فرمان مىدهد و ملک از گناه نهیش مىکند و این همان معنایى است که خداوند عز و جل در بارهاش فرمود: «از راست و از چپ، نشستهاند. [آدمى] هیچ سخنى را به لفظ درنمىآورد مگر اینکه مراقبى آماده نزد او [آن را