«کتاب» و شیخ با تعبیر «أسندعنه» از آن اثر یاد کرده‏اند.

۲. العبّاس بن هلال الشامی

وی از اصحاب امام هشتم علیه السلام به شمار می‏آید. اگر چه شیخ طوسی تنها در کتاب رجال خود این مطلب را یادآور شده است و ذکری از وی در فهرست نیاورده،^۱ اما مرحوم نجاشی در ترجمه وی، او را از راویان امام رضا علیه السلام دانسته است.^۲‏ شواهدی از گزارش‌های روایی نیز بر این نکته تأکید دارد که وی از موالی امام هفتم و امام هشتم علیهما السلام بوده است.^۳ چنانکه در برخی روایات تعبیراتی نظیر «مولی ابی الحَسَن موسی»، «مولی ابی الحسن»^۴ یا «مولی الرِّضا علیه السلام»^۵ آمده است. مرحوم نجاشی درباره اثر وی، پس از ذکر طریق خود دو نکته را بیان داشته است: نخست قالب نسخه‏ای این اثر، و دوم اختلاف نسخه‏ها بر حسب روات آن.^۶ مجموعه روایات وی از امام رضا علیه السلام را می‏توان به چند دسته تقسیم کرد:

دسته اوّل، روایاتی تفسیری‏اند که در کتاب تفسیر عیاشی به‌صورت مرسل آمده است. این روایات گاه در مصادر حدیثی و یا تفسیری دیگر به شکل مرسل و یا با سند کامل گزارش شده است.

دسته دوم، روایاتی هستند که در کتاب إختیار معرفة الرجال کشی نقل شده است. این روایات همگی دارای اسنادی هستند که در صَدرِ آنها، محمّد بن مسعود یا همان عیاشی قرار دارد که از علی بن الحسن بن فضال و او از محمّد بن الولید بن خالد و او از العباس بن هلال، از امام رضا علیه السلام روایت کرده است. با این ملاحظه محتمل است

عامر بن سلیمان از امام هشتم علیه السلام که حضرت از پدرانش و آنان نیز از پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله نقل کرده‏اند، آمده است.

عنوان کتاب چاپ شده دیگر در این باره صحیفة الرضا علیه السلام است^۱ که در آن به بررسی طرق اثر و روایات و گردآوری آن‌ها پرداخته شده، و از جمله طرق به این مجموعه، طریق داوود بن سلیمان دانسته شده است. نجاشی برای او کتابی از امام رضا علیه السلام بر شمرده است که در حال حاضر با عنوان مسند الرِّضا علیه السلام به طریق داوود بن سلیمان چاپ شده است،^۲ اما متضمن همه روایات داوود بن سلیمان نیست؛ زیرا همه روایات، صحیفة الرضا علیه السلام را نیز طبق نقل شیخ صدوق در عیون أخبار الرضا علیه السلام از امام رضا علیه السلام روایت کرده است. همچنین در کتاب عیون أخبار الرضا علیه السلام (ج۲، ص۲۵ تا۴۹، ح۴ تا۱۹۰) مجموعه‏ای شامل ۱۸۷ روایت از امام رضا علیه السلام توسط سه راوی گزارش شده است: احمد بن عامر الطائی، احمد بن عبداللّٰه الهروی الشیبانی و داوود بن سلیمان الفراء که از میان ایشان نجاشی و شیخ به ترجمه احمد بن عبداللّٰه الهروی نپرداخته‏اند. در این مجموعه طریق به احمد بن عامر همسو با طریق نجاشی^۳ و شیخ طوسی^۴ است در حالی که نجاشی با تعبیر «نسخة» و شیخ با تعبیر «أسندعنه» از آن یاد کرده است و طریق به داوود بن سلیمان همسو با طریق شیخ طوسی است^۵ و با طریق نجاشی^۶ تفاوت دارد، در حالی‏که نجاشی با تعبیر