7
واقعه عاشورا(در منابع کهن)

۲. گزارش شيخ مفيد (م ۴۱۳ق) در كتاب «الإرشاد» از واقعه عاشورا

هر چند مبناى اصلى گزارش شيخ مفيد هم مانند طبرى، همان كتاب ابو مخنف است، ليكن تفاوت‏هاى قابل توجّهى در آن وجود دارد.

به طور كلّى، گزارش طبرى (نويسنده برجسته اهل سنّت) و گزارش شيخ مفيد (نويسنده برجسته شيعه)، دو منبع كامل و معتبر (و عمدتا متّكى بر گزارش ابو مخنف) از واقعه عاشورايند كه خوانندگان را از منابع ديگرى با همين سياق (نظير أنساب الأشراف)، بى‏نياز مى‏سازند.

نسخه مورد استفاده از اين اثر، تحقيق مؤسسة آل البيت لإحياء التراث، چاپ انتشارات مهر قم، و ترجمه سيدهاشم رسولى محلاتى، از انتشارات اسلاميه تهران است.

۳. گزارش احمد ابن اعثم كوفى (م ۳۱۴ق) در كتاب «الفتوح» از واقعه عاشورا

هر چند اين كتاب در رديف منابعى مانند تاريخ الطبرى و الإرشاد مفيد نيست، ليكن يكى از منابع كهن و مهمّ تاريخ عاشورا شمرده مى‏شود؛ چرا كه گزارش‏هايى انحصارى دارد و در نگارش‏هاى پس از آن (بويژه مقتل خوارزمى و الملهوف سيّد ابن طاووس)، بسيار تأثيرگذار بوده است.

نسخه مورد استفاده از اين اثر، تحقيق على شيرى، چاپ دار الأضواء بيروت و ترجمه آقاى عبدالهادى مسعودى است كه به سفارش پژوهشكده علوم و معارف حديث، انجام گرفته است.

۴. گزارش سيّد ابن طاووس (م ۶۶۴ ق) در كتاب «الملهوف» يا «لهوف» از واقعه عاشورا

زيبايى و خوش‏دستى متن اين مقتل و شخصيّت مؤلّفش ـ كه به زهد و معنويت، شهرت دارد ـ موجب اقبال جامعه شيعى بِدان گرديده است.


واقعه عاشورا(در منابع کهن)
6

پيش‏گفتار

منابع حديثى و تاريخى فراوانى، حادثه كربلا را گزارش كرده‏اند ؛ ولى مى‏توان گفت كه در ميان همه آنها، شش منبع، به دليل قدمت، اعتبارنسبى، جامعيت و نيز پيوستگى روايت، از گذشته تا امروز، به گستردگى مورد استناد قرار گرفته‏اند. اين منابع عبارت اند از: تاريخ الطبرى، الإرشاد، الفتوح، الملهوف، أمالى الصدوق و مقاتل الطالبيين. ما نيز در نگارش دانش نامه امام حسين عليه‏السلام، از اين شش منبع، فراوان بهره گرفته و حتّى متن كامل گزارش‏هاى اين منابع را در پايان آن كتاب آورده‏ايم.

اما از آن‏جا كه شايد افرادى نمى‏توانند و يا نمى‏خواهند دوره شانزده جلدى دانش‏نامه ياد شده را تهيه كنند و در عين حال، مايل اند منابع ياد شده را داشته باشند، در كتاب حاضر، متن گزارش‏هاى منابع ششگانه ياد شده از وقايع كربلا، همراه با ترجمه، به صورت كتاب مستقل، در اختيار علاقه‏مندان قرار مى‏گيرد.

و اينك توضيح كوتاهى درباره اين منابع، به ترتيبى كه در كتاب آمده‏اند:

۱. گزارش طبرى (م ۳۱۰ ق) در كتاب «تاريخ الطبرى» از واقعه عاشورا

تاريخ الطبرى، نوشته ابو جعفر محمّد بن جرير طبرى، يكى از مهم‏ترين منابع تاريخى در تبيين تاريخ اسلام، از جمله واقعه عاشوراست. نكته بسيار مهم در گزارش طبرى از اين واقعه، آن است كه برخى از مقتل‏هاى معتبر و مفقود (مانند: مقتل ابو مِخنَف) را در اختيار پژوهشگران قرار مى‏دهد و جزئياتى را از حادثه كربلا ارائه مى‏نمايد كه ديگران گزارش نكرده‏اند و هيچ پژوهشگرى از آنها بى‏نياز نيست.

نسخه مورد استفاده از اين اثر در اين جا، تحقيق محمّد ابوالفضل ابراهيم، چاپ دار المعارف قاهره و ترجمه ابوالقاسم پاينده (۱۲۹۰ ـ ۱۳۶۳ ش)، از انتشارات اساطير تهران است.

  • نام منبع :
    واقعه عاشورا(در منابع کهن)
    سایر پدیدآورندگان :
    جمعی از پژوهشگران پژوهشکده علوم و معارف حدیث
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1395
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 38694
صفحه از 1023
پرینت  ارسال به