شيخ مفيد، با اتّكا به منابعى مانند مقتلهاى ابى مِخنَف و هشام كلبى و نيز تاريخنامههاى طبرى و مدائنى ـ كه به آنها مستقيم يا غير مستقيم، دسترس داشته ـ و نيز از طريق سلسله اسنادش به مورّخان و محدّثان پيش از خود، توانسته است تاريخ قابل استنادى را از زندگى پيامبر صلىاللهعليهوآله و اهل بيت عليهمالسلام فراهم آورد.
شيوه تلفيقى شيخ مفيد رحمهالله در آوردن مجموع حوادث و اشاره اجمالى به اسناد گزارشها، به همراه اعتبار و شهرت او، موجب شد كه كتاب الإرشاد، از همان اوان تأليف و نشر، مورد استقبال قرار گيرد و مرجع بسيارى از ارجاعات دانشوران گردد و حتّى منابع پس از او، از آن استفاده كنند. حدود يك هفتم از الإرشاد، به زندگانى امام حسين عليهالسلام و نهضت عاشورا اختصاص يافته است.
اينك متن كتاب:۱
[باب احوال امام حسين عليهالسلام]
در بيانامام پساز حسن بن على عليهماالسلام و تاريخ ولادت و نشانههاى امامت او و مقدار عمر، و زمان خلافت، و هنگام وفات و سبب آن، و جاى قبر، و شماره فرزندان و شمّهاى از حالات اوست.
امامِ پس از حسن بن على عليهالسلام برادرش حسين بن على عليهالسلام است كه فرزند فاطمه دختر رسول خدا صلىاللهعليهوآله بود. [و دليل بر امامتش] گفتار صريح پدر و جدش است كه در باره او فرمودند، و همچنين وصيّت برادرش حسن عليهالسلام به او.
كنيهاش ابو عبد اللّه است و در شب پنجم شعبان سال چهارم هجرى در مدينه به دنيا آمد و مادرش فاطمه، او را به نزد جدّش رسول خدا صلىاللهعليهوآله آورد، و آن حضرت به ديدار او خرسند شده، او را حسين ناميد، و گوسفندى براى او قربانى كرد. او و برادرش [حسن عليهالسلام] به شهادت و گواهى رسول خدا صلىاللهعليهوآله دو آقايان جوانان اهل بهشت هستند، و به اتفاق [شيعه و سنّى] كه شبهه در آن نيست، دو سبط پيغمبر رحمت صلىاللهعليهوآله هستند. حسن بن على عليهالسلام از سر تا سينه، شبيه به پيغمبر صلىاللهعليهوآله بود، و حسين عليهالسلام از سينه تا پا شباهت به آن حضرت صلىاللهعليهوآله داشت، و آن دو از ميان همه خاندان و فرزندان آن جناب، مورد علاقه و حبيبان پيامبر خدا صلىاللهعليهوآله بودند.
