فصل سوم : شيوه شناسى «اختيار الرجال»

در اين فصل ، به شيوه بررسى هر يك از راويان در رجال الكشّى موجود (اختيار الرجال شيخ طوسى) خواهيم پرداخت . اين فصل با دو بخش : شيوه ترجمه (شرح حال نگارى) ، و اسناد شرح حال هر يك از راويان ، سامان مى يابد .

گفتار اوّل : روش شرح حال نگارى (ترجمه) در «اختيار الرجال»

مبحث اوّل . انواع راويان

عناوينى را كه در اختيار الرجال به شرح حالشان پرداخته شده ، مى توان به سه گروه تقسيم كرد :

گروه اوّل . راويان شيعه

مراد از «شيعه» ، معناى خاصّ آن (يعنى «امامى مذهب») نيست ؛ بلكه معناى عامّ آن است كه فرقه هاى : زيديّه ، كيسانيّه ، فطحيّه ، ناووسيّه ، واقفيّه ، اماميّه و حتّى غاليان را شامل مى گردد .
از اين رو ، در كتاب مذكور ، افرادى چون : زياد بن منذر ابو الجارود (كه از سرِان زيديّه بوده است) ، حسن بن صالح بن حى ، كثير النواء ، سالم بن ابى حَفصه ، سَلَمَة بن كُهَيل (كه از سران بُتريّه ، يكى از فرقه هاى زيديّه ، بوده اند) ، مختار بن ابى عُبيده ثَقَفى ، عامر بن واثِله ، على بن خَزور (كه كيسانى مذهب بوده اند) ، عمّار بن موسى
ساباطى ، على بن حسن بن فضّال ، عبد اللّه بن بُكير (كه فطحى مذهب بوده اند) ، عَنبَسَة بن مُصعَب ، ابان بن عثمان (كه ناووسى بوده اند) ، عثمان بن عيسى ، ابراهيم بن شُعَيب ، حسن بن محمّد بن سَماعه ، زياد بن مروان قندى (كه واقفى مذهب بوده اند) ، حسين بن على خواتيمى ، عبّاس بن صدقه ، ابو عبد اللّه كندى معروف به شاه رئيس ، و محمّد بن نُصَير نُمَيرى (كه از غاليان بوده اند) شرح حال شده اند .
شرح حال راويان اين گروه ، بيشترِ حجم اختيار الرجال را به خود اختصاص داده است .