417
بازشناسي منابع اصلي رجال شيعه

۸ . منطبق نبودن عنوان شرح حال با خبر ذيل آن

در عنوان «ابو بصير عبد اللّه بن محمّد اسدى» خبرى آمده كه در آن ، ابو بصير در مورد مسئله اى در قرآن از امام صادق عليه السلام سؤال كرده و در ذيل آن ، امام عليه السلام وى را با كنيه «ابو محمّد» خطاب نموده است . ۱
برخى ، مراد از «ابو بصير» را در اين خبر ، «ليث مرادى» يا «يحيى بن قاسم اسدى» دانسته اند و آن را «عبد اللّه بن محمّد اسدى» ندانسته اند؛ زيرا امام صادق عليه السلام ابو بصيرِ در خبر مذكور را با عنوان «ابو محمّد» خطاب نموده است و از سوى ديگر ، روايت نمودن عبد اللّه بن محمّد اسدى از امام صادق عليه السلام ، ثابت نيست ؛ چرا كه درك ايشان از جانب وى و ملاقات وى با ايشان ، مورد ترديد است . ۲
صاحب قاموس الرجال ، خبر مذكور را مربوط به «يحيى اسدى» مى داند . وى معتقد است كه عنوان مذكور (فى أبى بصير بن محمّد الأسدىّ) ، تحريف شده عنوان : «فى أبى بصير و علباء الأسدىّ» است . ۳

1. اختيار معرفة الرجال ، ص ۱۷۴ (ش ۲۹۹) .

2. معجم رجال الحديث ، ج ۱۰ ، ص ۳۰۰ .

3. قاموس الرجال ، ج ۶، ص ۵۷۳ ـ ۵۷۵ .


بازشناسي منابع اصلي رجال شيعه
416

۶ . آوردن اخبار برخى راويان در ذيل عنوان راوى ديگر

در اختيار الرجال در عنوان «ابو بصير ليث بن بخترى مرادى» ، اخبار صاحب شرح حال با اخبار ابو بصير يحيى اسدى ، مخلوط شده و در نتيجه چندين روايت كه به ابو بصير يحيى اسدى مربوط بوده ، در ذيل عنوان مذكور آمده است . ۱

۷ . افتادگى (سقط) برخى كلمات

در اختيار الرجال در شرح حال معاوية بن عمّار آمده است :
عاش مئة و خمسا و سبعين سنة؛
او يكصد و هفتاد و پنج سال زندگى كرد. ۲
از سوى ديگر ، قطعى است كه پس از كلمه «عاش» ، لفظ «إلى» افتاده است . بنا بر اين ، سال ۱۷۵ق ، تاريخ وفات معاوية بن عمّار است ۳ و بر همين اساس ، نجاشى عدد مذكور را تاريخ وفات وى ذكر كرده است . ۴
از اين نوع اشتباه ، در : خبر هفتم در شرح حال عبد اللّه بن عبّاس ، ۵ خبر دوم در شرح حال على بن خطّاب و ابراهيم بن شعيب ، ۶ خبر دوم در شرح حال احمد بن حمّاد مَرْوَزى ۷ و كلام كشّى رحمه اللهدر شرح حال حسن و حسين اهوازى ۸ نيز اتّفاق افتاده است .

1. اختيار معرفة الرجال ، ص ۱۶۹ ـ ۱۷۴ (ش ۲۸۵ ـ ۲۹۸) . نيز ، ر . ك : قاموس الرجال ، ج ۱ ، ص ۵۸ ؛ معجم رجال الحديث ، ج ۱۴ ، ص ۱۴۲ .

2. اختيار معرفة الرجال ، ص ۳۰۹ (ش ۵۵۷) .

3. البتّه اين احتمال نيز به ذهن مى رسد كه لفظ «عاش» ، تحريف شده «مات» باشد ؛ ليكن با توجّه به عبارت نجاشى ، احتمال پيشين قوى تر مى نمايد .

4. رجال النجاشى ، ص ۴۱۱ (ش ۱۰۹۶) .

5. قاموس الرجال ، ج ۶ ، ص ۴۹۱ .

6. قاموس الرجال ، ج ۱ ، ص ۲۰۴ .

7. قاموس الرجال ، ج ۱ ، ص ۲۰۴ .

8. سماء المقال ، ج ۱ ، ص ۸۵ و ۸۶ .

  • نام منبع :
    بازشناسي منابع اصلي رجال شيعه
    سایر پدیدآورندگان :
    محمدکاظم رحمان‌ستایش و محمدرضا جدیدی نژاد
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1384
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 7644
صفحه از 569
پرینت  ارسال به