561
بهشت و دوزخ از نگاه قرآن و حديث

۸۵۵.مسند ابن حنبلـ به نقل از عبد اللّه بن عمرو بن عاصى ـ: پيامبر خدا صلى الله عليه و آله فرمود : «آيا مى دانيد نخستين كسانى كه از خلق خدا وارد بهشت مى شوند ، كيستند؟» .
گفتند : خدا و پيامبرش داناترند .
فرمود : «نخستين كسانى كه از خلق خدا كه وارد بهشت مى شوند ، تهى دستان و مهاجران اند ؛ همانان كه به واسطه ايشان ، مرزها حمايت ، و بلاها و ناملايمات ، دفع مى شوند ، و هر يك از آنها مى ميرد و حاجتش در سينه اش مى ماند و نمى تواند آن را برآورده سازد .
پس ، خداى عز و جل به هر شمار از فرشتگانش كه مى خواهد ، مى فرمايد : نزد ايشان برويد و درودشان بگوييد .
فرشتگان مى گويند : ما ساكنان آسمان تو و برگزيدگان تو از ميان آفريدگانت هستيم . آيا به ما دستور مى دهى كه نزد آنان برويم و سلامشان كنيم؟
خداوند مى فرمايد : آنان ، بندگانى بودند كه مرا مى پرستيدند و هيچ چيزى را شريك من نمى گردانيدند . به واسطه آنها مرزها نگهدارى ، و بلاها و ناملايمات ، دفع مى شدند ، و هر يك از آنها مى مُرد و حاجتش را همچنان در سينه اش داشت و نمى توانست آن را برآورده سازد .
در اين هنگام ، فرشتگان ، نزد ايشان مى روند و از هر درى بر آنان وارد مى شوند [و مى گويند :] «سلام بر شما كه شكيبايى كرديد ! پس چه نيكوست فرجام [ اين ]سراى !» .

و ـ تهى دستان قانع

۸۵۶.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :نخستين گروه از امّتم كه درِ بهشت را مى زنند ، تهى دستانِ آنان اند و بيشترين اهل بهشت را مستضعفان آنان ، تشكيل مى دهند ، و نخستين گروه از امّت من كه در روز قيامت به سوى دوزخ رانده مى شوند ، قيف صفتان اند ؛ ۱ همانان كه هر چه مى خورند ، سير نمى شوند و هر چه گرد مى آورند ، بى نياز نمى شوند . تمام همّ و غم ايشان ، دنياست.

1.يعنى مانند قيف اند و چيزى را در خود نگه نمى دارند ؛ بلكه به داخل ظرف ، رد مى كنند . اينان هر چه مى خورند و جمع مى كنند ، گويى از آنها عبور مى كند و در آنان نمى ماند و اشباعشان نمى كند .


بهشت و دوزخ از نگاه قرآن و حديث
560

۸۵۵.مسند ابن حنبل عن عبد اللّه بن عمرو بن العاصي عن رسول اللّه صلى الله عليه و آلهـ أَنَّهُ قالَ ـ: هَل تَدرُونَ أَوَّلَ مَن يَدخُلُ الجَنَّةَ مِن خَلقِ اللّهِ؟ قالُوا : اللّهُ وَرَسُولِهِ أَعلَمُ ، قالَ : أَوَّلُ مَن يَدخُلُ الجَنَّةَ مِن خَلقِ اللّهِ الفُقَراءُ وَالمُهاجِرُونَ ، الَّذِينَ تُسَدُّ بِهِمُ الثُّغُورُ ، وَيُتَّقى بِهِمُ المَكارِهُ ، وَيَمُوتُ أَحَدُهُم وَحاجَتُهُ فِي صَدرِهِ لا يَستَطِيعُ لَها قَضاءً. فَيَقُولُ اللّهُ عز و جللِمَن يَشاءُ مِن مَلائِكَتِهِ : اِيتُوهُم فَحَيُّوهُم ، فَتَقُولُ المَلائِكَةُ : نَحنُ سُكّانُ سَمائِكَ وَخِيَرَتُكَ مِن خَلقِكَ ، أَفَتَأمُرُنا أَن نَأتِيَ هؤُلاءِ فَنُسَلِّمَ عَلَيهِم؟ قالَ : إِنَّهُم كانُوا عِبادا يَعبُدُونِّي لا يُشرِكُونَ بِي شَيئا ، وَتُسَدُّ بِهِمُ الثُّغُورُ ، وَيُتَّقى بِهِمُ المَكارِهُ ، وَيَمُوتُ أَحَدُهُم وَحاجَتُهُ فِي صَدرِهِ لا يَستَطِيعُ لَها قَضاءً .
قالَ : فَتَأتِيهِمُ المَلائِكَةُ عِندَ ذلِكَ فَيَدخُلُونَ عَلَيهِم مِن كُلِّ بابٍ : «سَلَـمٌ عَلَيْكُم بِمَا صَبَرْتُمْ فَنِعْمَ عُقْبَى الدَّارِ » . ۱

و ـ الفُقَراءُ الرّاضُونَ

۸۵۶.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :أَوَّلُ مَن يَقرَعُ بابَ الجَنَّةِ مِن أُمَّتِي فُقَراؤُهُم ، وَأَكثَرُ أَهلِ الجَنَّةِ ضُعَفاؤُهُم ، وَأَوَّلُ مَن يُساقُ إِلَى النّارِ مِن أُمَّتِي يَومَ القِيامَةِ : (الأَقماعُ) ۲ الَّذِينَ إِذا أَكَلُوا لَم يَشبَعُوا ، وَإِذا جَمَعُوا استَغنَوا، إِنَّما هِمَّتُهُمُ الدُّنيا . ۳

1.مسند ابن حنبل : ج ۲ ص ۵۷۲ ح ۶۵۸۱ ، صحيح ابن حبّان : ج ۱۶ ص ۴۳۸ ح ۷۴۲۱ وفيه «سماواتك» بدل «سمائك» ، المنتخب من مسند عبد بن حميد : ص ۱۳۸ ح ۳۵۲ ، حلية الأولياء : ج ۱ ص ۳۴۷ نحوه ، تفسير ابن كثير : ج ۴ ص ۳۷۳ ، كنز العمّال : ج ۶ ص ۴۸۱ ح ۱۶۶۳۶.

2.الأقماع : جمع قِمَع ؛ وهو الإناء الذي يُترك في رؤوس الظروف لِتُملأ بالمائعات من الأشربة والأدهان. أي كأنّ ما يأكلونه ويجمعونه يمرّ بهم مجتازا غير ثابت فيهم ولا باقٍ عندهم (النهاية : ج ۴ ص ۱۰۹ «قمع»).

3.الفردوس : ج ۱ ص ۲۵ ح ۳۴ عن أنس.

  • نام منبع :
    بهشت و دوزخ از نگاه قرآن و حديث
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدی ریشهری، با همكاری: سیّد رسول موسوی، ترجمه: حمیدرضا شیخی
    تعداد جلد :
    2
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1389
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 11303
صفحه از 798
پرینت  ارسال به