انواع كيفرها
براى پاسخ به اين پرسشها ، شناخت انواع كيفرها و ماهيت دوزخ ، ضرورى است .
به طور كلّى ، كيفر كارهاى ناشايست را به سه دسته مىتوان تقسيم كرد :
۱ . كيفرهاى قانونى (قراردادى)
خاستگاه اين نوع از كيفرها ، قوانين و مقرّراتى است كه به وسيله قانونگذار با هدف ايجاد نظم ، پيشگيرى از جرم ، تربيت مجرم و حمايت از ستم ديده ، وضع گرديده است .
بديهى است كه در اين نوع كيفرها براى رعايت عدالت ، تناسب ميان جرم و جزا ، ضرورى است .
۲ . كيفرهاى تكوينى دنيوى
خاستگاه اين نوع از كيفرها ، قانون و مقرّرات نيست تا گفته شود : بايد عدل و تناسب جرم و مجازات رعايت شود ؛ بلكه اين نوع از كيفرها اثر طبيعى و ذاتى جرم و جنايت است .
اثر طبيعى خوردن سم ، مرگ است . نمىتوان گفت كه «بين اين جرم ـ كه در مدّت زمان بسيار كوتاه انجام مىگيرد ـ و محروم شدن هميشگى از نعمت زندگى ، چه تناسبى وجود دارد ؟!» ؛ زيرا رابطه جرم و كيفر ، قراردادى نيست . در احاديث اسلامى ، به اين گونه كيفرها ـ كه «مكافات عمل» يا اثر «وضعى گناه» نيز ناميده مىشوند ـ مكرّر اشاره شده است . ۱
