۱۳ / ۱۱
عاص بن وائل بن هشام ۱
۹۵۷. امام باقر عليه السلام ـ در باره آيه شريف : «آيا ديدى كسى را كه به آيات ما كفر ورزيد و گفت : قطعا به من مال و فرزند بسيار داده خواهد شد» ـ : عاص بن وائل بن هشام قرشى سهمى ، يكى از مسخره كنندگان [پيامبر صلى الله عليه و آله ] بود . خبّاب بن اَرَت از عاص بن وائل ، طلبى داشت . نزد او رفت و آن را از او مطالبه نمود . عاص به او گفت : آيا شما نمىگوييد كه در بهشت ، طلا و نقره و حرير است ؟
خبّاب گفت : چرا .
عاص گفت : پس وعده من و تو ، در بهشت ؛ زيرا ـ به خدا سوگند ـ در آن جا به من بهتر از اموالى كه در دنيا داده شدهام ، داده خواهد شد . «هرگز ! به زودى [آن معبودان ]عبادت ايشان را انكار مىكنند و ضدّ آنان مىگردند» ، «ضدّ» يعنى چيزى كه با شخص ، قرين و همنشين مىشود .
۹۵۸. مجمع البيان ـ به نقل از ابن عبّاس ، در باره سوره كوثر ـ : اين سوره در باره عاص بن وائل سهمى نازل شد و علّتش آن بود كه وى ديد پيامبر خدا صلى الله عليه و آله از مسجد [الحرام ]خارج مىشود . جلوى باب بنى سهم به هم رسيدند و به گفتگو پرداختند . عدّهاى از بزرگان قريش در مسجد نشسته بودند . چون عاص وارد مسجد شد ، به او گفتند : با كه سخن مىگفتى؟ گفت : با آن اَبتر . ۲ پيامبر خدا صلى الله عليه و آله از خديجه پسرى داشت به نام عبداللّه كه قبلاً از دنيا رفته بود ، و آنها به كسى كه پسر نداشت ، «ابتر» مىگفتند . از اين رو ، زمانى كه عبد اللّه در گذشت، قريش نام اَبتر يا صُنبور ۳ بر پيامبر صلى الله عليه و آله گذاشتند .
1.عاص بن وائل بن هاشم سهمى، از طايفه قريش و يكى از سردمداران در دوران جاهليت و نديم هشام بن مغيره بود . او اسلام را درك كرد ؛ ولى اسلام نياورد و از تمسخركنندگان آن بود و از زنديقهايى به شمار مىرود كه كافر دوگانهپرست مُردند .
2.. بى دنباله ؛ اجاقْ كور .
3.. صُنبور : اَبتر ؛ مردى كه نه فرزندى دارد و نه برادرى ، به طورى كه با مردن او نامش از بين مىرود ؛ فرد ضعيف و خوار و بىكس و بىفرزند و بىياور (لسان العرب مادّه «صنبر») .
