۳ . اشاره به درهاى دوزخ
احتمال سوم ، اين است كه نامهاى ياد شده به درهاى دوزخ اشاره دارند ، بدين معنا كه درهاى هفتگانه دوزخ كه در قرآن آمده، ۱ به اين نامها ، ناميده شدهاند . ۲
۴ . اشاره به مكانهاى خاصّى در دوزخ
شمارى از احاديث ، دلالت دارند كه برخى از نامهاى ياد شده ، مانند «سعير» ۳ و «سقر» ۴ ، نام درّههاى خاصّى در دوزخاند . با توجّه به اين احاديث ، مىتوان گفت برخى از نامهايى كه توضيح داده شدند، نام همه دوزخ و برخى از نامها ، نام نقاط خاصّى از آن هستند ، چنان كه در دوزخ ، نقاط ديگرى نيز به نامهاى
«حصينه» ، ۵ «هبهب»، ۶ «غسّاق»، ۷ «صعدى» ۸ و ... وجود دارد .
گفتنى است كه موارد ياد شده ، احتمالاتى هستند كه نمىتوانند چيزى را اثبات كنند . بنا بر اين ، اظهار نظر قطعى در مورد چگونگى نامهاى دوزخ ، ممكن نيست . آنچه به ذهن نزديكتر مىرسد ، اين است كه شمارى از نامهاى ياد شده ، نام دوزخ و شمارى ، اوصاف آناند ، چنان كه ناميده شدن بخشهايى از دوزخ به نامهايى كه بدانها اشاره شد ، بعيد نيست .
1.. حجر : آيه ۴۴ .
2.. ر . ك : فيض القدير : ج ۲ ص ۶۳۹ و التبيان فى تفسير القرآن : ج ۹ ص ۴۶۰ و مجمع البيان : ج ۹ ص ۳۲۴ و تفسير مقاتل بن سليمان : ج ۳ ص ۴۱۸ .
3.. ر . ك : ص ۲۷ (فصل يكم : نامهاى دوزخ / سعير «آتش پرشراره») .
4.. ر . ك : ص ۵۷۷ ح ۸۶۸ .
5.. ر . ك : ص ۵۷۷ ح ۸۶۹ .
6.. ر . ك : ص ۵۷۷ ح ۸۷۰ .
7.. ر . ك : ص ۵۷۳ ح ۸۶۰ .