513
بهشت و دوزخ از نگاه قرآن و حديث

۷۷۸. پيامبر خدا صلى‏ الله‏ عليه‏ و‏ آله : سه نفرند كه خداوند عز و جل عذاب روز قيامت را از آنان برداشته است: آن كه بر قضاى الهى خرسند باشد، آن كه خيرخواه مسلمانان باشد، و آن كه به سوى نيكى ، راه‏نمايى كند .

۷۷۹. پيامبر خدا صلى‏ الله‏ عليه‏ و‏ آله : چهار خصلت است كه هر كس آنها را داشته باشد ، خداى متعال ، او را بر آتش ، حرام مى‏گرداند و از شيطان ، محفوظ مى‏دارد: كسى كه وقتى راغب مى‏شود و وقتى مى‏ترسد و وقتى خشمگين مى‏شود و وقتى شهوتش سر بر مى‏دارد ، خود را نگه بدارد .

۷۸۰. امام على عليه ‏السلام : شرم كردن از خداى سبحان، [شخص را] از عذاب خدا مصون مى‏دارد.

۷۸۱. امام على عليه ‏السلام : خداوند سبحان ، چيزى از بلاى دنيا و عذاب آخرت را از مؤمن دور نمى‏كند ، مگر به سبب راضى بودن او به قضاى الهى و شكيبايى نيكو [بدون جزع و فزع] در برابر بلاى او .

۷۸۲. التوحيد ـ به نقل از اَصبغ بن نُباته ـ : چون على عليه ‏السلام به خلافت رسيد و مردم با او بيعت كردند ، در حالى كه عمامه پيامبر خدا صلى‏ الله‏ عليه‏ و‏ آله را بر سر بسته ، جامه پيامبر خدا صلى‏ الله‏ عليه‏ و‏ آله را پوشيده ، كفش‏هاى پيامبر خدا صلى‏ الله‏ عليه‏ و‏ آله را به پا كرده و شمشير پيامبر خدا صلى‏ الله‏ عليه‏ و‏ آله را در ميان بسته بود ، به سوى مسجد آمد و بالاى منبر رفت و بر آن نشست . سپس انگشتان دو دستش را در هم كرد و زير شكمش نهاد . آن گاه فرمود: «اى مردم! از من بپرسيد ، پيش از آن كه مرا از دست بدهيد...» .
مردى كه بر عصايش تكيه داده بود ، از انتهاى مسجد برخاست و جمعيت را شكافت و جلو آمد تا آن كه به ايشان نزديك شد و گفت: اى امير مؤمنان ! مرا به عملى راه‏نمايى فرما كه هر گاه انجامش دهم ، خداوند ، مرا از آتش برهاند .
به او فرمود: «اى مرد! بشنو، سپس بفهم، و آن گاه يقين كن كه دنيا به
وجود سه كس برپاست: به عالمى كه مى‏گويد و به علم خويش عمل مى‏كند، و به توانگرى كه مال و دارايىِ خويش را از پيروان دين خدا دريغ نمى‏ورزد، و به تهى‏دست شكيبا . پس هر گاه عالم ، علم خويش را پوشيده بدارد و توانگر بخل ورزد و تهى‏دست [بر نادارىِ خويش] شكيبايى نورزد، در آن هنگام است كه تباهى و نابودى ، دامنگير مردمان مى‏شود . در آن هنگام است كه خداشناسان ، شناخته مى‏شوند و سراى دنيا به آغاز خود باز گشته است ـ يعنى دو باره كفر ، جاى ايمان را گرفته است ـ .
اى پرسنده ! زنهار فريب بسيارىِ مسجدها و اجتماع مردمانى را نخورى كه پيكرهايشان با هم است ، ولى دل‏هايشان پراكنده .
اى مردم! مردمان ، سه دسته‏اند: بى‏رغبت به دنيا، دنياخواه، و شكيبا. بى‏رغبت به دنيا اگر چيزى از دنيا به او برسد ، شادمان نمى‏شود و هر گاه چيزى از آن را از دست بدهد ، بر آن ، اندوه نمى‏خورد . شكيبا، دنيا را در دلش آرزو مى‏كند ؛ امّا اگر چيزى از آن به او برسد ، نفس خويش را از آن ، روى‏گردان مى‏سازد؛ زيرا از فرجام بدِ آن ، آگاه است . دنياخواه، باكى ندارد كه دنيا از راه حلال به او رسد يا از راه حرام».


بهشت و دوزخ از نگاه قرآن و حديث
512

۷۷۸. عنه صلى‏ الله‏ عليه‏ و‏ آله : ثَلاثَةٌ رَفَعَ اللّه‏َ عَنهُمُ العَذابَ يَومَ القِيامَةِ : الرّاضي بِقَضاءِ اللّه‏ِ ، وَالنّاصِحُ لِلمُسلِمينَ ، وَالدّالُّ عَلَى الخَيرِ . ۱

۷۷۹. عنه صلى‏ الله‏ عليه‏ و‏ آله : أربَعٌ مَن كُنَّ فيهِ حَرَّمَهُ اللّه‏ُ تَعالى عَلَى النّارِ وحَفِظَهُ مِنَ الشَّيطانِ : مَن مَلَكَ نَفسَهُ حينَ يَرغَبُ ، وحينَ يَرهَبُ ، وحينَ يَغضَبُ ، وحينَ يَشتَهي . ۲

۷۸۰. الإمام عليّ عليه ‏السلام : الحَياءُ مِنَ اللّه‏ِ ـ سُبحانَهُ ـ يَقي عَذابَ النّارِ . ۳

۷۸۱. عنه عليه ‏السلام : ما دَفَعَ اللّه‏ُ ـ سُبحانَهُ ـ عَنِ المُؤمِنِ شَيئا مِن بَلاءِ الدُّنيا وعَذابِ الآخِرَةِ إلّا بِرِضاهُ بِقَضائِهِ وحُسنِ صَبرِهِ عَلى بَلائِهِ . ۴

۷۸۲. التوحيد عن الأصبغ بن نباتة : لَمّا جَلَسَ عَلِيُّ عليه ‏السلام فِي الخِلافَةِ وبايَعَهُ النّاسُ ، خَرَجَ إلَى المَسجِدِ مُتَعَمِّما بِعِمامَةِ رَسولِ اللّه‏ِ صلى‏ الله‏ عليه‏ و‏ آله لابِسا بُردَةَ رَسولِ اللّه‏ِ صلى‏ الله‏ عليه‏ و‏ آله مُتَنَعِّلاً نَعلَ رَسولِ اللّه‏ِ صلى‏ الله‏ عليه‏ و‏ آله مُتَقَلِّدا سَيفَ رَسولِ اللّه‏ِ صلى‏ الله‏ عليه‏ و‏ آله ، فَصَعِدَ المِنبَرَ ، فَجَلَسَ عليه ‏السلام عَلَيهِ مُتَمَكِّنا ، ثُمَّ شَبَّكَ بَينَ أصابِعِهِ فَوَضَعَها أسفَلَ بَطنِهِ ، ثُمَّ قالَ : يا مَعشَرَ النّاسِ ! سَلوني قَبلَ أن تَفقِدوني ... فَقامَ إلَيهِ رَجُلٌ مِن أقصَى المَسجِدِ مُتَوَكِّيا عَلى عَصاهُ ، فَلَم يَزَل يَتَخَطَّى النّاسَ حَتّى دَنا مِنهُ ، فَقالَ : يا أميرَ المُؤمِنينَ ! دُلَّني عَلى عَمَلٍ أنَا إذا عمِلتُهُ نَجّانِيَ اللّه‏ُ مِنَ النّارِ .
قالَ لَهُ : اِسمَع يا هذا ، ثُمَّ افهَم ، ثُمَّ استَيقِن ؛ قامَتِ الدُّنيا بِثَلاثَةٍ : بِعالِمٍ ناطِقٍ
مُستَعمِلٍ لِعِلمِهِ ، وبِغَنِيٍّ لا يَبخَلُ بِمالِهِ عَلى أهلِ دينِ اللّه‏ِ ، وبِفَقيرٍ صابِرٍ ؛ فَإِذا كَتَمَ العالِمُ عِلمَهُ وبَخِلَ الغَنِيُّ ولَم يَصبِرِ الفَقيرُ فَعِندَهَا الوَيلُ وَالثُّبورُ ، وعِندَها يَعرِفُ العارِفونَ بِاللّه‏ِ أنَّ الدّارَ قَد رَجَعَت إلى بَدئِها ـ أي الكُفرُ بَعدَ الإيمانِ ـ .
أيُّهَا السّائِلُ ! فَلا تَغتَرَّنَّ بِكَثرَةِ المَساجِدِ ، وجَماعَةِ أقوامٍ أجسادُهُم مُجتَمِعَةٌ وقُلوبُهُم شَتّى .
أيُّهَا النّاسُ ! إنَّمَا النّاسُ ثَلاثَةٌ : زاهِدٌ ، وراغِبٌ ، وصابِرٌ ؛ فَأَمَّا الزّاهِدُ فَلا يَفرَحُ بِشَيءٍ مِنَ الدُّنيا أتاهُ ، ولا يَحزُنُ عَلى شَيءٍ مِنها فاتَهُ ، وأمَّا الصّابِرُ فَيَتَمَنّاها بِقَلبِهِ ، فَإِن أدرَكَ مِنها شَيئا صَرَفَ عَنها نَفسَهُ لِما يَعلَمُ مِن سوءِ عاقِبَتِها ، وأمَّا الرّاغِبُ فَلا يُبالي مِن حِلٍّ أصابَها أم مِن حَرامٍ . ۵

1.. إرشاد القلوب : ص ۱۹۶ عن ابن عبّاس ، مستدرك الوسائل : ج ۱۲ ص ۴۳۱ ح ۱۴۵۳۳ .

2.. نوادر الاُصول : ج ۲ ص ۳۰۳ عن أبي هريرة ، الفردوس : ج ۱ ص ۳۷۱ ح ۱۴۹۸ عن عثمان بن عفان نحوه ، كنزالعمّال : ج ۱۵ ص ۸۵۸ ح ۴۳۴۱۵ .

3.. غرر الحكم : ح ۲۱۲۲ ، عيون الحكم والمواعظ : ص ۶۴ ح ۱۶۶۲ .

4.. غرر الحكم : ح ۹۶۷۱ ، عيون الحكم والمواعظ : ص ۴۸۳ ح ۸۹۱۶ .

5.. التوحيد : ص ۳۰۵ ح ۱ ، الأمالي للصدوق : ص ۴۲۲ ح ۵۶۰ ، الاختصاص : ص ۲۳۵ ، الاحتجاج : ج ۱ ص ۶۰۹ ح ۱۳۸ نحوه ، إرشاد القلوب : ص ۳۷۴ ، بحارالأنوار : ج ۱۰ ص ۱۱۷ ح ۱ .

  • نام منبع :
    بهشت و دوزخ از نگاه قرآن و حديث
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدی ریشهری، با همكاری: سیّد رسول موسوی، ترجمه: حمیدرضا شیخی
    تعداد جلد :
    2
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1389
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 14191
صفحه از 792
پرینت  ارسال به