توضيحى در باره نامهاى دوزخ
از نگاه قرآن ، تبهكارانى كه از فرمان عقل و رهنمودهاى فرستادگان الهى سرپيچى كردهاند و فساد و تباهى ، سراسر زندگى آنها را فرا گرفته ، در رستاخيز ، پس از محاسبه و رسيدگى دقيق به پرونده اعمالشان ، در جايگاهى كه انواع عذابهاى غير قابل تصوّر وجود دارد ، مجازات خواهند شد . قرآن ، از اين جايگاه با تعبيرهاى مختلفى ياد كرده است ، مانند :
۱ . جهنّم
جهنّم ، معروفترين نام جايگاه مجازات مجرمان در قيامت است .
واژهشناسى «جهنّم»
واژهشناسان در باره ريشه واژه «جهنّم» اختلاف نظر دارند . برخى بر اين باورند كه اين واژه ، عبرانى است و اصل آن ، «كِهِنّام» بوده و با تعريب ، «جهنّم» شده است . ۱
برخى ، ريشه عبرانى آن را «جهينوم» يا «جحينوم» دانستهاند ، كه محلّى در
چهار كيلومترى قدس بوده و زبالههاى شهر و لاشههاى حيوانات را در آنجا مىريختند و مىسوزاندند . ۲
برخى اين كلمه را فارسى معرّب مىدانند . ۳ به تونل زير حمّام كه حرارت در آن مىدمند تا زمين حمّام را گرم كند نيز جهنّم مىگويند . ۴
شايد به دليل مشكوك بودن عربيت اين واژه ، ابن فارس ، آن را در مقاييس اللغة آن را نياورده ؛ اما ابن منظور در وجه تسميه آن مىگويد :
الجهنام : القعر البعيد ، و بئر جهنّم و جهنام ، بكسر الجيم و الهاء : بعيدة القعر ، و به سمّيت جهنّم لبعد قعرها . ۵
جهنام : عمق زياد . چاه جَهْنَم و جِهْنام ، چاهى كه ژرف باشد . جهنّم را به خاطر عمقش به اين نام ناميدهاند .
1.. ر . ك : تاج العروس : ج ۱۶ ص ۱۲۶ و لسان العرب : ج ۱۲ ص ۱۱۲ و النهاية : ج ۱ ص ۳۲۳ و الإتقان فى علوم القرآن : ج ۱ ص ۳۹۸ و تفسير الآلوسى : ج ۲ ص ۹۶ .
2.. المفصّل فى تاريخ العرب : ج ۶ ص ۶۷۹ .
3.. ر . ك : الصحاح : ج ۵ ص ۱۸۹۲ (مادّه «جهنّم») .
4.. ر . ك : لغتنامه دهخدا : ج ۵ ص ۶۹۶۶ (واژه «جهنّم») .
5.. لسان العرب : ج ۱۲ ص ۱۱۲ (ماده «جهنم») .