45
بهشت و دوزخ از نگاه قرآن و حديث

توضيحى در باره نام‏هاى دوزخ

از نگاه قرآن ، تبهكارانى كه از فرمان عقل و ره‏نمودهاى فرستادگان الهى سرپيچى كرده‏اند و فساد و تباهى ، سراسر زندگى آنها را فرا گرفته ، در رستاخيز ، پس از محاسبه و رسيدگى دقيق به پرونده اعمالشان ، در جايگاهى كه انواع عذاب‏هاى غير قابل تصوّر وجود دارد ، مجازات خواهند شد . قرآن ، از اين جايگاه با تعبيرهاى مختلفى ياد كرده است ، مانند :

۱ . جهنّم

جهنّم ، معروف‏ترين نام جايگاه مجازات مجرمان در قيامت است .

واژه‏شناسى «جهنّم»

واژه‏شناسان در باره ريشه واژه «جهنّم» اختلاف نظر دارند . برخى بر اين باورند كه اين واژه ، عبرانى است و اصل آن ، «كِهِنّام» بوده و با تعريب ، «جهنّم» شده است . ۱
برخى ، ريشه عبرانى آن را «جهينوم» يا «جحينوم» دانسته‏اند ، كه محلّى در
چهار كيلومترى قدس بوده و زباله‏هاى شهر و لاشه‏هاى حيوانات را در آن‏جا مى‏ريختند و مى‏سوزاندند . ۲
برخى اين كلمه را فارسى معرّب مى‏دانند . ۳ به تونل زير حمّام كه حرارت در آن مى‏دمند تا زمين حمّام را گرم كند نيز جهنّم مى‏گويند . ۴
شايد به دليل مشكوك بودن عربيت اين واژه ، ابن فارس ، آن را در مقاييس اللغة آن را نياورده ؛ اما ابن منظور در وجه تسميه آن مى‏گويد :
الجهنام : القعر البعيد ، و بئر جهنّم و جهنام ، بكسر الجيم و الهاء : بعيدة القعر ، و به سمّيت جهنّم لبعد قعرها . ۵
جهنام : عمق زياد . چاه جَهْنَم و جِهْنام ، چاهى كه ژرف باشد . جهنّم را به خاطر عمقش به اين نام ناميده‏اند .

1.. ر . ك : تاج العروس : ج ۱۶ ص ۱۲۶ و لسان العرب : ج ۱۲ ص ۱۱۲ و النهاية : ج ۱ ص ۳۲۳ و الإتقان فى علوم القرآن : ج ۱ ص ۳۹۸ و تفسير الآلوسى : ج ۲ ص ۹۶ .

2.. المفصّل فى تاريخ العرب : ج ۶ ص ۶۷۹ .

3.. ر . ك : الصحاح : ج ۵ ص ۱۸۹۲ (مادّه «جهنّم») .

4.. ر . ك : لغت‏نامه دهخدا : ج ۵ ص ۶۹۶۶ (واژه «جهنّم») .

5.. لسان العرب : ج ۱۲ ص ۱۱۲ (ماده «جهنم») .


بهشت و دوزخ از نگاه قرآن و حديث
44
  • نام منبع :
    بهشت و دوزخ از نگاه قرآن و حديث
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدی ریشهری، با همكاری: سیّد رسول موسوی، ترجمه: حمیدرضا شیخی
    تعداد جلد :
    2
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1389
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 13831
صفحه از 792
پرینت  ارسال به