435
بهشت و دوزخ از نگاه قرآن و حديث

۵۹۹. صحيح البخارى ـ به نقل از اَنَس ـ : پيامبر صلى‏ الله‏ عليه‏ و‏ آله به مَعاذ كه در تركِ شتر ايشان نشسته بود، فرمود: «اى مَعاذ بن جَبَل !» .
معاذ گفت: بله ، اى پيامبر خدا ! امر بفرما .
دوباره فرمود: «اى معاذ!» .
معاذ گفت: بله ، اى پيامبر خدا ! در خدمتم .
اين جملات ، سه بار ردّ و بدل شد . بار سوم ، پيامبر صلى‏ الله‏ عليه‏ و‏ آله فرمود: «هيچ كس نيست كه از صميم دلش گواهى دهد كه خدايى جز خداى يكتا نيست و محمّد ، فرستاده خداست ، مگر آن كه خداوند ، او را بر آتش ، حرام مى‏گردانَد» .

۶۰۰. سنن ابن ماجة ـ به نقل از ابن عمر ـ : همراه پيامبر خدا صلى‏ الله‏ عليه‏ و‏ آله به يكى از غزوات ايشان مى‏رفتيم كه بر مردمانى گذشت. پرسيد: «شما كيستيد؟» .
گفتند: ما مسلمانيم . زنى مشغول هيزم كردن به تنورش بود و پسربچّه‏اى با خود داشت. شعله تنور كه بالا مى‏آمد ، بچّه‏اش را از آن ، دور مى‏كرد. آن زن ، نزد پيامبر صلى‏ الله‏ عليه‏ و‏ آله آمد و گفت : تو پيامبر خدايى؟
فرمود: «آرى» .
گفت : پدر و مادرم به فدايت ! آيا خداوند ، مهربان‏ترينِ مهربانان نيست؟
فرمود: «چرا» .
گفت : آيا خداوند به بندگانش ، مهربان‏تر از مادر به فرزندش نيست؟
فرمود: «چرا» .
زن گفت: ولى مادر ، فرزندش را در آتش نمى‏اندازد!
پيامبر خدا صلى‏ الله‏ عليه‏ و‏ آله ، شروع به گريستن كرد . سپس سرش را به طرف آن زن كرد و فرمود: «خداوند ، از بندگانش تنها آن نافرمانِ سركشى را عذاب مى‏كند كه در برابر خدا ، سركشى مى‏نمايد و از گفتن "لا إله إلّا اللّه‏" ، امتناع مى‏ورزد» .

۶۰۱. التوحيد ـ به نقل از ابن عبّاس ـ : پيامبر خدا صلى‏ الله‏ عليه‏ و‏ آله فرمود: «سوگند به آن كه مرا به راستى ، نويد دهنده بر انگيخت ، خداوند ، هرگز هيچ يكتاپرستى را با آتش ، عذاب نمى‏كند، و [بلكه] يكتاپرستان [براى ديگران] شفاعت مى‏كنند و شفاعتشان هم پذيرفته مى‏شود» .
سپس فرمود: «چون روز قيامت شود ، خداوند ـ تبارك و تعالى ـ دستور مى‏دهد تا عدّه‏اى را كه در سراى دنيا كردارهايشان بد بوده است ، به سوى آتش ببرند. آنها مى‏گويند:
پروردگارا ! چگونه ما را به آتش در مى‏آورى ، حال آن كه در سراى دنيا ، تو را به يگانگى مى‏پرستيديم؟! و چگونه زبان‏هايمان را در آتش مى‏سوزانى ، با آن كه در سراى دنيا به توحيد تو ، گويا بوده‏اند؟! و چگونه دل‏هاى ما را مى‏سوزانى ، در حالى كه معتقد بوده‏اند كه خدايى جز تو نيست؟! يا چگونه چهره‏هاى ما را مى‏سوزانى ، با آن كه آن را براى تو بر خاك نهاده‏ايم؟! يا چگونه دستان ما را مى‏سوزانى ، در حالى كه آنها را به دعا ، به سوى تو بلند كرده‏ايم ؟!
خداوند عز و جل مى‏فرمايد: "بندگان من! كردارهاى شما در سراى دنيا بد بود . پس سزاى شما ، آتش جهنّم است" .
مى‏گويند: پروردگارا ! بخشايش تو بزرگ‏تر است يا خطاهاى ما؟
خداوند عز و جل مى‏فرمايد: "بخشايش من" .
مى‏گويند: رحمت تو ، پهناورتر است يا گناهان ما؟
مى‏فرمايد: "بلكه رحمت من" .
مى‏گويند: اقرار ما به يكتايى تو بزرگ‏تر است يا گناهان ما؟
خداوند عز و جل مى‏فرمايد: "بلكه اقرار شما به يكتايى من ، بزرگ‏تر است".
مى‏گويند: پروردگارا ! پس بايد بخشايش و رحمت تو كه همه چيز را در بر گرفته است ، ما را نيز در بر بگيرد .
پس، خداوند عز و جل مى‏فرمايد: "فرشتگان من! به عزّت و جلالم سوگند ، هيچ مخلوقى را نيافريده‏ام كه نزد من ، محبوب‏تر از كسانى باشد كه به يكتايى من و اين كه خدايى جز من نيست ، اقرار دارند، و بر من است كه يكتاپرستانم را به آتش ، در نياورم. بندگانم را به بهشت در آوريد !"» .


بهشت و دوزخ از نگاه قرآن و حديث
434

۵۹۹. صحيح البخارى عن أنس : إنَّ النَّبِيَّ صلى‏ الله‏ عليه‏ و‏ آله ومَعاذٌ رَديفُهُ ۱ عَلَى الرَّحلِ ، قالَ : يا مَعاذَ بنَ جَبَلٍ ! قالَ : لَبَّيكَ يا رَسولَ اللّه‏ِ وسَعدَيكَ ، قالَ : يا مَعاذُ ! قالَ : لَبَّيكَ يا رَسولَ اللّه‏ِ وسَعدَيكَ ـ ثَلاثا ـ قالَ : ما مِن أحَدٍ شَهِدَ أن لا إلهَ إلَا اللّه‏ُ وأنَّ مُحَمَّدا رَسولُ اللّه‏ِ صِدقا مِن قَلبِهِ ، إلّا حَرَّمَهُ اللّه‏ُ عَلَى النّارِ . ۲

۶۰۰. سنن ابن ماجة عن ابن عمر : كُنّا مَعَ رَسولِ اللّه‏ِ صلى‏ الله‏ عليه‏ و‏ آله في بَعضِ غَزَواتِهِ ، فَمَرَّ بِقَومٍ ، فَقالَ : مَنِ القَومُ؟ فَقالوا : نَحنُ المُسلِمونَ ، وَامرَأَةٌ تُحصِبُ ۳ تَنّورَها ، ومَعَهَا ابنٌ لَها ، فَإِذَا ارتَفَعَ وَهَجُ التَّنّورِ تَنَحَّت بِهِ ، فَأَتَتِ النَّبِيَّ صلى‏ الله‏ عليه‏ و‏ آله فَقالَت : أنتَ رَسولُ اللّه‏ِ؟ قالَ : نَعَم ، قالَت : بِأَبي أنتَ وأُمّي ! ألَيسَ اللّه‏ُ بِأَرحَمَ الرّاحِمينَ ؟ قالَ : بَلى ، قالَت : أوَلَيسَ اللّه‏ُ بِأَرحَمَ بِعِبادِهِ مِنَ الاُمِّ بِوَلَدِها ؟ قالَ : بَلى ، قالَت : فَإِنَّ الاُمَّ لا تُلقي وَلَدَها فِي النّارِ!
فَأَكَبَّ رَسولُ اللّه‏ِ صلى‏ الله‏ عليه‏ و‏ آله يَبكي ، ثُمَّ رَفَعَ رَأسَهُ إلَيها فَقالَ : إنَّ اللّه‏َ لا يُعَذِّبُ مِن عِبادِهِ إلَا المارِدَ المُتَمَرِّدَ ، الَّذي يَتَمَرَّدُ عَلَى اللّه‏ِ وأبى أن يَقولَ : لا إلهَ إلَا اللّه‏ُ . ۴

۶۰۱. التوحيد عن ابن عبّاس : قالَ رَسولَ اللّه‏ِ صلى‏ الله‏ عليه‏ و‏ آله : وَالَّذي بَعَثَني بِالحَقِّ بَشيرا! لا يُعَذِّبُ اللّه‏ُ بِالنّارِ مُوَحِّدا أبَدا ، وإنَّ أهلَ التَّوحيدِ لَيَشفَعونَ فَيُشَفَّعونَ .
ثُمَّ قالَ عليه ‏السلام : إنَّهُ إذا كانَ يَومُ القِيامَةِ أمَرَ اللّه‏ُ تَبارَكَ وتَعالى بِقَومٍ ساءَت أعمالُهُم في دارِ الدُّنيا إلَى النّارِ ، فَيَقولونَ : يا رَبَّنا ، كَيفَ تُدخِلُنَا النّارَ وقَد كُنّا نُوَحِّدُكَ في دارِ الدُّنيا ؟! وكَيفَ تُحرِقُ بِالنّارِ ألسِنَتَنا وقَد نَطَقَت بِتَوحيدِكَ في دارِ الدُّنيا؟! وكَيفَ تُحرِقُ قُلوبَنا وقَد عَقَدَت عَلى أن لا إلهَ إلّا أنتَ؟! أم كَيفَ تُحرِقُ وُجوهَنا وقَد عَفَّرناها لَكَ فِي التُّرابِ؟! أم كَيفَ تُحرِقُ أيدِيَنا وقَد رَفَعناها بِالدُّعاءِ إلَيكَ؟!
فَيَقولُ اللّه‏ُ جَلَّ جَلالُهُ : عِبادي ! ساءَت أعمالُكُم في دارِ الدُّنيا ، فَجَزاؤُكُم نارُ جَهَنَّمَ .
فَيَقولونَ : يا رَبَّنا ! عَفوُكَ أعظَمُ أم خَطيئَتُنا؟
فَيَقولُ عز و جل : بَل عَفوي .
فَيَقولونَ : رَحمَتُكَ أوسَعُ أم ذُنوبُنا؟
فَيَقولُ عز و جل : بَل رَحمَتي .
فَيَقولونَ : إقرارُنا بِتَوحيدِكَ أعظَمُ أم ذُنوبُنا؟
فَيَقولُ عز و جل : بَل إقرارُكُم بِتَوحيدي أعظَمُ .
فَيَقولونَ : يا رَبَّنا ! فَليَسِعنا عَفوُكَ ورَحمَتُكَ الَّتي وَسِعَت كُلَّ شَيءٍ .
فَيَقولُ اللّه‏ُ جَلَّ جَلالُهُ : مَلائِكَتي! وعِزَّتي وجَلالي ، ما خَلَقتُ خَلقا أحَبَّ إلَيَّ مِنَ المُقِرّينَ لي بِتَوحيدي ، وأن لا إلهَ غَيري ، وحَقٌّ عَلَيَّ أن لا اُصلِيَ بِالنّارِ أهلَ تَوحيدي ، أدخِلوا عِبادِيَ الجَنَّةَ . ۵

1.رَدِفتُه : إذا ركبت خلفه (مجمع البحرين : ج ۲ ص ۶۹۲ «ردف») .

2.صحيح البخاري : ج ۱ ص ۶۰ ح ۱۲۸ ، صحيح مسلم : ج ۱ ص ۶۱ ح ۵۳ ، شعب الإيمان : ج ۱ ص ۱۴۶ ح ۱۲۶ وليس فيهما «صدقا من قلبه» ، كنزالعمّال : ج ۱ ص ۴۷ ح ۱۲۵ .

3.الحَصَبُ : الحَطَبُ عامّة ، وهي لغة أهل اليمن (تاج العروس : ج ۱ ص ۴۲۶ «حصب») .

4.سنن ابن ماجة : ج ۲ ص ۱۴۳۶ ح ۴۲۹۷ ، الفردوس : ج ۱ ص ۱۶۷ ح ۶۱۸ وفيه ذيله من «إنّ اللّه‏ لا يعذّب ...» ، كنزالعمّال : ج ۱ ص ۶۸ ح ۲۶۱ .

5.التوحيد : ص ۲۹ ح ۳۱ ، الأمالي للصدوق : ص ۳۷۲ ح ۴۶۹ ، روضة الواعظين : ص ۵۱ ، بحارالأنوار : ج ۳ ص ۱ ح ۱ .

  • نام منبع :
    بهشت و دوزخ از نگاه قرآن و حديث
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدی ریشهری، با همكاری: سیّد رسول موسوی، ترجمه: حمیدرضا شیخی
    تعداد جلد :
    2
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1389
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 14743
صفحه از 792
پرینت  ارسال به