281
بهشت و دوزخ از نگاه قرآن و حديث

۳۰۹. پيامبر خدا صلى‏ الله‏ عليه‏ و‏ آله : كسى كه در دنيا داراى دو زبان باشد، خداوند در روز رستاخيز برايش دو زبان از آتش قرار مى‏دهد .

۳۱۰. پيامبر خدا صلى‏ الله‏ عليه‏ و‏ آله : در روز قيامت ، دورو ، در حالى [به محشر] مى‏آيد كه يك زبان از پس گردنش آويزان است و زبانى ديگر از جلوى او ، و هر دو [زبانش ]چنان شعله‏ورند كه به تمام بدنش زبانه مى‏كشند . سپس در باره او گفته مى‏شود: «اين ، كسى است كه در دنيا دورو و دوزبان بود . او بدين گونه در روز رستاخيز شناخته مى‏شود» .

۳۱۱. پيامبر خدا صلى‏ الله‏ عليه‏ و‏ آله : واى بر منافق از آتش !

۳۱۲. امام على عليه ‏السلام : شما را از دورويان بر حذر مى‏دارم؛ زيرا آنان مردمانى گم‏راه و گم‏راه‏كننده‏اند . خود لغزيده‏اند و ديگران را نيز مى‏لغزانند. هر دم به رنگى در مى‏آيند، هر گاه نيرنگى مى‏سازند و با هر وسيله‏اى و از هر راهى ، قصد [فريب و اغواى] شما مى‏كنند و در هر كمينگاهى ، به كمين شما مى‏نشينند. دل‏هايشان پر از بيمارى است ؛ ولى چهره‏ها [و ظاهر]شان آراسته و پاكيزه. در نهان ، راه مى‏روند و پنهانى مى‏جنبند. ۱ شرح و بيانشان دارو و گفتارشان شفاست ؛ امّا كردارشان دردِ بى‏درمان است. حسودانِ نعمت و آسايش[ـِ ديگران]اند، و به رنج و گرفتارى[ـِ مردمان] دامن مى‏زنند و بذر نوميدى مى‏پاشند . در هر راهى ، به خاك هلاكت افكنده‏اى دارند و براى رخنه در هر دلى ، وسيله‏اى [از زبانْ‏بازى و تملّق]، و براى هر غم و اندوهى ، اشك‏هايى [دروغين]. به يكديگر ، مدح و ستايش قرض مى‏دهند و از يكديگر چشمداشت پاداش [متقابل] دارند. اگر چيزى بخواهند ، پافشارى مى‏كنند و هر گاه خرده گيرى كنند ، پرده‏درى مى‏كنند و اگر حكم كنند، زياده‏روى [و ستم ]مى‏نمايند. در برابر هر حقّى ، باطلى در چنته دارند و در برابر هر راستى‏اى ، كژى‏اى و براى هر زنده‏اى ، قاتلى و براى هر
درى ، كليدى و براى هر شبى ، چراغى. چشمْ نداشتن و بى‏نيازى را دستاويز طمع قرار مى‏دهند تا از اين راه ، بازار خود را داغ كنند و به كالاهايشان رونق بخشند. سخن كه مى‏گويند ، ايجاد شبهه مى‏كنند و هنگامى كه وصف مى‏كنند ، حقيقت را وارونه جلوه مى‏دهند . راه[ـِ ورود به مسير باطل] را آسان مى‏كنند و تنگه [آن را] كج و پيچ در پيچ مى‏سازند [تا افراد به راحتى قدم به راه باطل گذارند . آن گاه ، در پيچ و خم‏هاى آن سرگردان شوند و بيرون شدن از آن ، برايشان ناممكن يا دشوار گردد]. اينان ، دار و دسته شيطان‏اند و زبانه‏هاى انبوه آتش . «آنان حزب شيطان‏اند و بدانيد كه حزب شيطان ، زيانكارند» .

1.عبارت «يدبّون الضرّاء» ، ضرب المثلى است براى كسى كه به دوستش نيرنگ مى‏زند. ضرّاء ، به معناى درخت انبوه و تنومند و در هم پيچيده است كه در پشت آن ، مخفى شوند. شايد هم مراد اين باشد كه آهسته و سر به زير ، راه مى‏روند ؛ ولى به ناگاه ، زهر خود را مى‏ريزند .


بهشت و دوزخ از نگاه قرآن و حديث
280

۳۰۹. عنه صلى‏ الله‏ عليه‏ و‏ آله : مَن كانَ ذا لِسانَينِ فِي الدُّنيا ، جَعَلَ اللّه‏ُ لَهُ لِسانَينِ مِن نارٍ يَومَ القِيامَةِ . ۱

۳۱۰. عنه صلى‏ الله‏ عليه‏ و‏ آله : يَجيءُ يَومَ القِيامَةِ ذُوالوَجهَينِ دالِعا لِسانَهُ في قَفاهِ وآخَرُ مِن قُدّامِهِ يَلتَهِبانِ نارا حَتّى يُلهِبا جَسَدَهُ ، ثُمَّ يُقالُ لَهُ : هذَا الَّذي كانَ فِي الدُّنيا ذا وَجهَينِ وذا لِسانَينِ يُعرَفُ بِذلِكَ يَومَ القِيامَةِ . ۲

۳۱۱. عنه صلى‏ الله‏ عليه‏ و‏ آله : وَيلٌ لِلمُنافِقِ مِنَ النّارِ . ۳

۳۱۲. الإمام عليّ عليه ‏السلام : اُحَذِّرُكُم أهلَ النِّفاقِ ؛ فَإِنَّهُمُ الضّالّونَ المُضِلّونَ ، وَالزّالّونَ المُزِلّونَ . يَتَلَوَّنونَ ألوانا ، ويَفتَنّونَ افتِنانا ، ويَعمِدونَكُم بِكُلِّ عِمادٍ ، ويَرصُدونَكُم بِكُلِّ مِرصادٍ ۴ ، قُلوبُهُم دَويَّةٌ وصِفاحُهُم نَقِيَّةٌ ، يَمشونَ الخَفاءَ ، ويَدِبّونَ الضَّرّاءَ ، وَصفُهُم دَواءٌ ، وقَولُهُم شِفاءٌ ، وفِعلُهُمُ الدّاءُ العَياءُ ، حَسَدَةُ الرَّخاءِ ، ومُؤَكِّدُو البَلاءِ ، ومُقَنِّطُو الرَّجاءِ ، لَهُم بِكُلِّ طَريقٍ صَريعٌ ، وإلى كُلِّ قَلبٍ شَفيعٌ ، ولِكُلِّ شَجوٍ دُموعٌ ، يَتَقارَضونَ الثَّناءَ ، ويَتَراقَبونَ الجَزاءَ ، إن سَأَلوا ألحَفوا ۵ ، وإن عَذَلوا ۶ كَشَفوا ، وإن حَكَموا أسرَفوا ، قَد أعَدّوا لِكُلِّ حَقٍّ باطِلاً ، ولِكُلِّ قائِمٍ مائِلاً ، ولِكُلِّ حَيٍّ قاتِلاً ، ولِكُلِّ بابٍ
مِفتاحا ، ولِكُلِّ لَيلٍ مِصباحا ، يَتَوَصَّلونَ إلَى الطَّمَعِ بِاليَأسِ ؛ لِيُقيموا بِهِ أسواقَهُم ويُنفِقوا بِهِ أعلاقَهُم ، يَقولونَ فَيُشَبِّهونَ ، ويَصِفونَ فَيُمَوِّهونَ ، قَد هَوَّنُوا الطَّريقَ ، وأضلَعُوا المَضيقَ ، فَهُم لُمَةُ الشَّيطانِ ، وحُمَةُ النّيرانِ : «أُوْلَـائِكَ حِزْبُ الشَّيْطَـنِ أَلَا إِنَّ حِزْبَ الشَّيْطَـنِ هُمُ الْخَـسِرُونَ» . ۷

1.المعجم الكبير : ج ۲ ص ۱۷۰ ح ۱۶۹۷ عن جندب بن عبد اللّه‏ ، المعجم الأوسط : ج ۸ ص ۳۶۵ ح ۸۸۸۵ ، مسند أبي يعلى : ج ۳ ص ۱۸۳ ح ۲۷۶۴ ، مسند الشهاب : ج ۱ ص ۲۸۴ ح ۴۶۳ ، حلية الأولياء : ج ۲ ص ۱۶۰ كلّها عن أنس ، كنز العمّال : ج ۳ ص ۵۶۸ ح ۷۹۴۱ ؛ تنبيه الخواطر : ج ۱ ص ۸ .

2.الخصال : ص ۳۸ ح ۱۶ ، ثواب الأعمال : ص ۳۱۹ ح ۲ كلاهما عن زيد بن عليّ عن آبائه عن الإمام عليّ عليه ‏السلام ، بحار الأنوار : ج ۷۵ ص ۲۰۳ ح ۵ .

3.. تحف العقول : ص ۲۲ ، بحارالأنوار : ج ۱ ص ۱۲۲ ح ۱۱ .

4.قال ابن أبي الحديد : قوله : «يَفتَنّون» : يَتَشعّبون فُنونا ؛ أي ضروبا . «ويعمدونكم» : أي يهدّونكم ويفدحونكم ؛ يقال : عمده المرض أي هَدَّهُ . «بعماد» : أي بأمر فادح وخَطب مؤلم . «ويرصدونكم» : يعدّون المكائد لكم ، أرصدتُ : أعددت (شرح نهج البلاغة : ج ۱۰ ص ۱۶۶) .

5.ألحَفَ : إذا ألحَّ في المسألة ولزمها (النهاية : ج ۴ ص ۲۳۷ «لحف») .

6.العَذلُ : المَلَامةُ ، يقال : عَذَلتُ فلانا فاعتذل . أي لام نفسه وأعتَبَ (الصحاح : ج ۵ ص ۱۷۶۲ «عذل») .

7.نهج البلاغة : الخطبة ۱۹۴ ، بحار الأنوار : ج ۷۲ ص ۱۷۷ ح ۶ .

  • نام منبع :
    بهشت و دوزخ از نگاه قرآن و حديث
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدی ریشهری، با همكاری: سیّد رسول موسوی، ترجمه: حمیدرضا شیخی
    تعداد جلد :
    2
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1389
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 13992
صفحه از 792
پرینت  ارسال به