239
بهشت و دوزخ از نگاه قرآن و حديث

۲۵۷. امام باقر يا امام صادق عليهماالسلام : اهل آتش ، تشنه مى‏ميرند و تشنه وارد قبرهايشان مى‏شوند و تشنه به حشر مى‏آيند و تشنه داخل دوزخ مى‏شوند . پس ، خويشاوندانشان را از دور در بهشت مى‏بينند و به آنها مى‏گويند : «از آن آب يا از آنچه خدا روزى‏تان كرده است ، بر ما فرو ريزيد» .

۲۵۸. امام صادق عليه ‏السلام : «روزِ ندا دادن به يكديگر» روزى است كه دوزخيان به بهشتيان ندا مى‏دهند كه : «از آن آب يا از آنچه خدا روزى‏تان كرده است ، بر ما فرو ريزيد» .

۹ / ۹

ستيزه‏گرى شديد

قرآن

«اين است [حال بهشتيان] و [امّا] براى طغيانگران ، به راستى كه بد فرجامى است ؛ به جهنّم مى‏روند كه چه بد آرامگاهى است ! اين ، جوشاب و چركاب است . بايد آن را بچشند ، و از همين گونه، انواع ديگر [عذاب‏ها]. اينها گروهى هستند كه با شما به اجبار وارد [آتش ]مى‏شوند . بدا به حال آنها ؛ زيرا آنان داخل آتش مى‏شوند. [به رؤساى خود ]مى‏گويند: «بلكه بر خود شما خوش مباد! اين عذاب را شما خود براى ما از پيش فراهم آورديد، و چه بد قرارگاهى است». مى‏گويند: «پروردگارا ! هر كس اين عذاب را از پيش براى ما فراهم آورده، عذاب او را در آتش ، دو چندان كن» و مى‏گويند: «ما را چه شده است كه مردانى را كه ما آنان را از اشرار مى‏شمرديم ، يا آنان را [در دنيا ]به ريشخند مى‏گرفتيم ، نمى‏بينيم؟ يا چشمان [ما ]بر آنها نمى‏افتد؟» . اين ستيزه اهل آتش ، قطعا راست است».

«كسانى را كه ستم كرده‏اند ، با هم‏رديفانشان و آنچه غير از خدا مى‏پرستيده‏اند، گرد آوريد و به سوى آتشِ افروخته ، رهبرى‏شان كنيد و آنان را باز داريد كه آنها مسئول‏اند. شما را چه شده است كه همديگر را يارى نمى‏كنيد؟! [نه!] بلكه امروز ، آنان از دَرِ تسليم درآمدگان‏اند. و بعضى به بعضى ديگر روى مى‏آورند و از يكديگر مى‏پرسند. مى‏گويند: «شما [ظاهرا] از درِ راستى با ما در مى‏آمديد» . [متّهمان] مى‏گويند: «[نه! ]بلكه شما با ايمان نبوديد و ما هيچ تسلّطى بر شما نداشتيم ؛ بلكه خودتان سركش بوديد. پس فرمان پروردگارمان بر ما سزاوار آمد كه ما واقعا بايد [عذاب را] بچشيم. و شما را گم‏راه كرديم؛ زيرا خودمان گم‏راه بوديم» . پس آنان در آن روز ، در عذاب ، شريك يكديگرند. آرى، ما با مجرمان چنين رفتار مى‏كنيم ؛ چرا كه آنان بودند كه وقتى به ايشان گفته مى‏شد: «خدايى جز خداى يگانه نيست»، تكبّر مى‏ورزيدند و مى‏گفتند: «آيا ما براى شاعرى ديوانه ، دست از خدايانمان بر داريم؟!»؛ ولى نه! [او] حقيقت را آورده و فرستادگان را تصديق كرده است . در واقع ، شما عذاب پردرد را خواهيد چشيد و جز آنچه مى‏كرديد ، جزا نمى‏يابيد».

«و آن گاه كه در آتش ، شروع به آوردن حجّت مى‏كنند، زيردستان به كسانى كه گردنكش بودند، مى‏گويند: «ما پيرو شما بوديم . پس آيا مى‏توانيد پاره‏اى از اين آتش را از ما دفع كنيد؟» . كسانى كه گردنكشى مى‏كردند، مى‏گويند: «اكنون همه ما در آن هستيم . خداست كه ميان بندگان ، داورى كرده است»».

«و آتشِ افروخته ، براى گم‏راهان ، نمودار مى‏گردد و به آنان گفته مى‏شود: «كجايند آن چيزهايى كه به جاى خدا مى‏پرستيديد ؟! آيا يارى‏تان مى‏كنند ، يا خود را يارى مى‏دهند؟» . پس آنها و همه گم‏راهان و نيز همه سپاهيان ابليس ، در آن افكنده مى‏شوند . آنها در آن جا با يكديگر ستيزه مى‏كنند و مى‏گويند: «سوگند به خدا كه ما در گم‏راهىِ آشكارى بوديم ، آن گاه كه شما را با پروردگار جهانيان ، برابر مى‏كرديم ، و جز تبهكاران ما را گم‏راه نكردند. در نتيجه، نه شفاعتگرانى داريم و نه دوستى نزديك. و اى كاش بازگشتى داشتيم تا از مؤمنان مى‏شديم». به راستى كه در اين، عبرتى است ؛ ولى بيشترشان مؤمن نبودند».

«مى‏فرمايد: «به ميان امّت‏هايى از پرى و آدمى برويد كه پيش از شما وارد آتش شدند» و هر بار كه امّتى وارد [آتش] شود ، همتايش را لعنت مى‏كند ، تا آن كه چون همگى در آن به هم پيوندند ، پيروانشان در باره پيشوايانشان مى‏گويند: «پروردگارا ! اينان ما را گم‏راه كردند. پس عذاب آتشى دو برابر به آنان بده» . خدا مى‏فرمايد: «براى هر كدام ، دو چندان است ؛ ولى شما نمى‏دانيد» و پيشوايانشان به پيروانشان مى‏گويند: «شما بر ما امتيازى نداريد . پس
به سزاى آنچه به دست مى‏آورديد، عذاب را بچشيد»».


بهشت و دوزخ از نگاه قرآن و حديث
238

۲۵۷. الإمام الباقر أو الإمام الصّادق عليهماالسلام : إِنَّ أَهلَ النّارِ يَموتُونَ عِطاشا ، وَ يَدخُلونَ قُبورَهُم عِطاشا ، وَيُحشَرُونَ عِطاشا ، وَيَدخُلونَ جَهَنَّمَ عِطاشا ، فَيُرفَعُ لَهُم قَراباتُهُم مِنَ الجَنَّةِ فَيَقولونَ : «أَفِيضُوا عَلَينَا مِنَ المَاءِ أَو مِمَّا رَزَقَكُمُ اللَّهُ » . ۱

۲۵۸. الإمام الصّادق عليه ‏السلام : «يَومَ التَّنَادِ» ۲ يَومٌ يُنادى أَهلُ النّارِ أَهلَ الجَنَّةِ : «أَن أَفِيضُوا عَلَينَا مِنَ المَاءِ أَو مِمَّا رَزَقَكُمُ اللَّهُ» . ۳

۹ / ۹

شِدَّةُ التَّخاصُمِ

الكتاب

«هَـذَا وَ إِنَّ لِلطَّاغِينَ لَشَرَّ مَئَابٍ * جَهَنَّمَ يَصْلَوْنَهَا فَبِئْسَ الْمِهَادُ * هَـذَا فَلْيَذُوقُوهُ حَمِيمٌ وَ غَسَّاقٌ * وَ ءَاخَرُ مِن شَكْلِهِ أَزْوَ جٌ * هَـذَا فَوْجٌ مُّقْتَحِمٌ مَّعَكُمْ لَا مَرْحَبَا بِهِمْ إِنَّهُمْ صَالُواْ النَّارِ * قَالُواْ بَلْ أَنتُمْ لَا مَرْحَبَا بِكُمْ أَنتُمْ قَدَّمْتُمُوهُ لَنَا فَبِئْسَ الْقَرَارُ * قَالُواْ رَبَّنَا مَن قَدَّمَ لَنَا هَـذَا فَزِدْهُ عَذَابًا ضِعْفًا فِى النَّارِ * وَ قَالُواْ مَا لَنَا لَا نَرَى رِجَالًا كُنَّا نَعُدُّهُم مِّنَ الْأَشْرَارِ * أَتَّخَذْنَاهُمْ سِخْرِيًّا أَمْ زَاغَتْ عَنْهُمُ الْأَبْصَارُ * إِنَّ ذَ لِكَ لَحَقٌّ تَخَاصُمُ أَهْلِ النَّارِ» . ۴

«احْشُرُواْ الَّذِينَ ظَـلَمُواْ وَ أَزْوَ جَهُمْ وَ مَا كَانُواْ يَعْبُدُونَ * مِن دُونِ اللَّهِ فَاهْدُوهُمْ إِلَى صِرَ طِ الْجَحِيمِ * وَقِفُوهُمْ إِنَّهُم مَّسْئولُونَ * مَا لَكُمْ لَا تَنَاصَرُونَ * بَلْ هُمُ الْيَوْمَ مُسْتَسْلِمُونَ * وَ أَقْبَلَ بَعْضُهُمْ عَلَى بَعْضٍ يَتَسَاءَلُونَ * قَالُواْ إِنَّكُمْ كُنتُمْ تَأْتُونَنَا عَنِ الْيَمِينِ * قَالُواْ بَل لَّمْ تَكُونُواْ مُؤْمِنِينَ * وَ مَا كَانَ لَنَا عَلَيْكُم مِّن سُلْطَانِ بَلْ كُنتُمْ قَوْمًا طَاغِينَ * فَحَقَّ عَلَيْنَا قَوْلُ رَبِّنَا إِنَّا لَذَائِقُونَ * فَأَغْوَيْنَاكُمْ إِنَّا كُنَّا غَاوِينَ * فَإِنَّهُمْ يَوْمَـئِذٍ فِى الْعَذَابِ مُشْتَرِكُونَ * إِنَّا كَذَ لِكَ نَفْعَلُ بِالْمُجْرِمِينَ * إِنَّهُمْ كَانُواْ إِذَا قِيلَ لَهُمْ لَا إِلَـهَ إلَّا اللَّهُ يَسْتَكْبِرُونَ * وَ يَقُولُونَ أَئِنَّا لَتَارِكُواْ ءَالِهَتِنَا لِشَاعِرٍ مَّجْنُونِ * بَلْ جَاءَ بِالْحَقِّ وَ صَدَّقَ الْمُرْسَلِينَ * إِنَّكُمْ لَذَائِقُواْ الْعَذَابِ الْأَلِيمِ * وَ مَا تُجْزَوْنَ إلَّا مَا كُنتُمْ تَعْمَلُونَ» . ۵

«وَ إِذْ يَتَحَاجُّونَ فِى النَّارِ فَيَقُولُ الضُّعَفَـؤُاْ لِلَّذِينَ اسْتَكْبَرُواْ إِنَّا كُنَّا لَكُمْ تَبَعًا فَهَلْ أَنتُم مُّغْنُونَ عَنَّا نَصِيبًا مِّنَ النَّارِ * قَالَ الَّذِينَ اسْتَكْبَرُواْ إِنَّا كُلٌّ فِيهَا إِنَّ اللَّهَ قَدْ حَكَمَ بَيْنَ الْعِبَادِ» . ۶

«وَ بُرِّزَتِ الْجَحِيمُ لِلْغَاوِينَ * وَ قِيلَ لَهُمْ أَيْنَ مَا كُنتُمْ تَعْبُدُونَ * مِن دُونِ اللَّهِ هَلْ يَنصُرُونَكُمْ أَوْ يَنتَصِرُونَ * فَكُبْكِبُواْ فِيهَا هُمْ وَ الْغَاوُنَ * وَ جُنُودُ إِبْلِيسَ أَجْمَعُونَ * قَالُواْ وَ هُمْ فِيهَا يَخْتَصِمُونَ * تَاللَّهِ إِن كُنَّا لَفِى ضَلَالٍ مُّبِينٍ * إِذْ نُسَوِّيكُم بِرَبِّ الْعَالَمِينَ * وَ مَا أَضَلَّنَا إلَّا الْمُجْرِمُونَ * فَمَا لَنَا مِن شَافِعِينَ * وَ لَا صَدِيقٍ حَمِيمٍ * فَلَوْ أَنَّ لَنَا كَرَّةً فَنَكُونَ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ * إِنَّ فِى ذَ لِكَ لَأَيَةً وَ مَا كَانَ أَكْثَرُهُم مُّؤْمِنِينَ» . ۷

«قَالَ ادْخُلُواْ فِى أُمَمٍ قَدْ خَلَتْ مِن قَبْلِكُم مِّنَ الْجِنِّ وَ الإِنسِ فِى النَّارِ كُلَّمَا دَخَلَتْ أُمَّةٌ لَّعَنَتْ أُخْتَهَا حَتَّى إِذَا ادَّارَكُواْ فِيهَا جَمِيعًا قَالَتْ أُخْرَاهُمْ لأُِولَـاهُمْ رَبَّنَا هَـؤُلَاءِ أَضَلُّونَا فَـئتِهِمْ عَذَابًا ضِعْفًا مِّنَ النَّارِ قَالَ لِكُلٍّ ضِعْفٌ وَلَـكِن لَا تَعْلَمُونَ * وَقَالَتْ أُولَـاهُمْ لأُِخْرَاهُمْ فَمَا كَانَ لَكُمْ عَلَيْنَا مِن
فَضْلٍ فَذُوقُواْ الْعَذَابَ بِمَا كُنتُمْ تَكْسِبُونَ» . ۸

1.تفسير العيّاشي : ج ۲ ص ۱۹ ح ۴۹ عن إبراهيم بن عبد الحميد ، بحار الأنوار : ج ۸ ص ۳۳۸ ح ۱۷ وراجع : تفسير الطّبري : ج ۹ الجزء ۱۶ ص ۱۲۷ .

2.. غافر : ۳۲ .

3.معاني الأخبار : ص ۱۵۶ عن حفص بن غياث ، تفسير العيّاشي : ج ۲ ص ۱۹ ح ۵۰ عن الزهري ، تفسير القمّي : ج ۲ ص ۲۵۶ من دون إسناد إلى أحدٍ من أهل البيت عليهم ‏السلام ، بحار الأنوار : ج ۷ ص ۵۹ ح ۵ .

4.ص : ۵۵ ـ ۶۴ .

5.الصافّات : ۲۲ ـ ۳۹ .

6.غافر : ۴۷ و ۴۸ .

7.الشعراء : ۹۱ ـ ۱۰۳ .

8.الأعراف : ۳۸ و ۳۹ .

  • نام منبع :
    بهشت و دوزخ از نگاه قرآن و حديث
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدی ریشهری، با همكاری: سیّد رسول موسوی، ترجمه: حمیدرضا شیخی
    تعداد جلد :
    2
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1389
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 13416
صفحه از 792
پرینت  ارسال به