۱۹۴. امام على عليه ‏السلام : اى كميل! كسى را كه در بهشت ساكن نمى‏شود ، به عذابى دردناك و خوارى پايدار و گرزها و زنجيرهاى ضخيم و بلند و پاره‏هاى آتش ، بشارت ده ... . سپس پس از آن كه دوران‏هايى چند را در آن مى‏مانند ، خداوندِ پاك‏نام را ندا مى‏دهند كه : «ما را در كرانه ^۱ [ى جهنّم] قرار ده» و خدا پاسخشان مى‏دهد كه : «در آن گم شويد و با من سخن مگوييد» .

۱۹۵. تفسير القمّى : سخن خداوند : «آتش ، چهره آنان را مى‏سوزاند» يعنى بر آنان شعله مى‏كشد و آنها را مى‏سوزاند «و آنان در آن جا چهره در هم كشيده‏اند» يعنى دهانشان باز است و رو ترش كرده‏اند . ر . ك : ص ۱۸۵ (فصل هفتم : ويژگى‏هاى اهل آتش / زشتى چهره) .

۶ / ۳

اندوه پايدار

قرآن

«هر زمان كه بخواهند از اندوهى از آن بيرون آيند ، دو باره به آن باز گردانيده مى‏شوند و [گفته مى‏شود: ]بچشيد عذاب سوزان را».

حديث

۱۹۶. پيامبر خدا صلى‏ الله‏ عليه‏ و‏ آله : هر اندوهى به پايان مى‏رسد، بجز اندوه اهل آتش .

۱۹۷. پيامبر خدا صلى‏ الله‏ عليه‏ و‏ آله : هيچ اندوهى نيست ، مگر آن كه [سرانجام ،] گشايشى دارد ، جز اندوه اهل آتش .

۱۹۸. سنن الترمذى ـ به نقل از ابو هريره ـ : پيامبر خدا صلى‏ الله‏ عليه‏ و‏ آله فرمود: «از چاه غم ، به خدا پناه
ببريد» .
[اصحاب] گفتند : اى پيامبر خدا ! چاه غم چيست؟
فرمود: «منطقه‏اى است در جهنّم كه خود جهنّم ، روزى صد بار از آن به خدا پناه مى‏برد» .
گفتيم : اى پيامبر خدا ! چه كسى وارد آن مى‏شود؟
فرمود: «قاريان رياكار» .

۱۹۴. الإمام عليّ عليه ‏السلام : يا كُمَيلُ ، مَن لا يُسكَنُ الجَنَّةَ فَبَشِّرهُ بِعَذابٍ أليمٍ وخِزيٍ مُقيمٍ ، وأكبالٍ ومَقامِعَ وسَلاسِلَ طُوالٍ ومُقَطَّعاتِ النِّيرانِ ... يا كُمَيلُ ، ثُمَّ يُنادونَ اللّه‏َ تَقَدَّسَت أسماؤُهُ بَعدَ أن يَمكُثُوا أحقابَا : اِجْعَلْنا عَلَى الرَّخاءِ ^۱ ، فَيُجيبُهُم : «اخْسَئواْ فِيهَا وَ لَا تُكَلِّمُونِ» . ^۲

۱۹۵. تفسير القمّي : قُولُهُ تعالى : «تَلْفَحُ وُجُوهَهُمُ النَّارُ وَ هُمْ فِيهَا كَــلِحُونَ» قال : أي تَلهَبُ عَلَيهِم فَتُحْرِقُهُم «وَ هُمْ فِيهَا كَــلِحُونَ» أي مَفتُوحي الفَمِ ، مُتَرَبِّدي الوجُوهِ . ^۳

راجع : ص ۱۸۴ (الفصل السابع : خصائص أهل النار / قبح الوجوه) .

۶ / ۳

دَوامُ الحُزنِ

الكتاب

«كُلَّمَا أَرَادُواْ أَن يَخْرُجُواْ مِنْهَا مِنْ غَمٍّ أُعِيدُواْ فِيهَا وَذُوقُواْ عَذَابَ الْحَرِيقِ» . ^۴

الحديث

۱۹۶. رسول اللّه‏ صلى‏ الله‏ عليه‏ و‏ آله : كُلُّ هَمٍّ مُنقَطِعٌ ، إلّا هَمُّ أهلِ النّارِ . ^۵

۱۹۷. عنه صلى‏ الله‏ عليه‏ و‏ آله : ما مِن هَمٍّ إلّا ولَهُ فَرَجٌ ، إلّا هَمُّ أهلِ النّارِ . ^۶

۱۹۸. سنن الترمذي عن أبي هريرة : قالَ رَسولُ اللّه‏ِ صلى‏ الله‏ عليه‏ و‏ آله : تَعَوَّذوا بِاللّه‏ِ مِن جُبِّ الحُزنِ . قالوا : يا
رسولَ اللّه‏ِ ، وما جُبُّ الحُزنِ ؟ قالَ : وادٍ في جَهَنَّمَ تَتَعَوَّذُ مِنهُ جَهَنَّمُ كُلَّ يَومٍ مِئَةَ مَرَّةٍ . قُلنا : يا رَسولَ اللّه‏ِ ، ومَن يَدخُلُهُ ؟ قالَ : اَلقُرّاءُ المُراؤونَ بِأَعمالِهِم . ^۷