ج ـ ديدن عمل
در سوره زلزال مىخوانيم كه انسانها حتّى كوچكترين كار نيك و بد خود را مشاهده مىكنند :
«فَمَن يَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ خَيْرًا يَرَهُو * وَ مَن يَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ شَرًّا يَرَهُو. ۱
پس هر كس هموزن ذرّهاى كار خير انجام دهد ، آن را مىبيند و هر كس هموزن ذرّهاى كار بد انجام دهد ، آن را مىبيند» .
د ـ جزا ، چيزى جز عمل نيست
در بسيارى از موارد ، هنگامى كه قرآن موضوع عذاب وحشتناك دوزخ را مطرح مىنمايد ، براى دفع شبهه ظلم و عدم تناسب جرم و جزا ، تصريح مىكند كه اين جزا ، چيزى جز همان عمل دوزخيان نيست . در برخى از آيات ، اين معنا به صورت سؤال ، مطرح شده است ، مانند :
«وَ مَن جَآءَ بِالسَّيِّئَةِ فَكُبَّتْ وُجُوهُهُمْ فِى النَّارِ هَلْ تُجْزَوْنَ إِلَا مَا كُنتُمْ تَعْمَلُونَ. ۲
و آنها كه اعمال بدى انجام دهند ، به صورت ، در آتش افكنده مىشوند . آيا جزايى جز آنچه عمل مىكرديد ، خواهيد داشت ؟ !» .
«هَلْ يُجْزَوْنَ إِلَا مَا كَانُواْ يَعْمَلُونَ. ۳
آيا جز آنچه را عمل مىكردند ، پاداش داده مىشوند ؟!» .
همچنين در برخى آيات ، تصريح شده كه آنچه تبهكاران مىبينند ، همانا جزاى عمل آنهاست ، مانند :
