او هستند و خلوت هاى شما براى او آشكار است .

كسى كه خلوت مى كند و دست به گناه مى زند ، گمان مى برد كسى او را نمى بيند و با خبر نمى شود ، غافل از اين كه اعضا و جوارح او سپاهيان خداوندند هر كارى اتفاق بيفتد ، يا با اعضا و جوارح است و يا در قلب و دل است ، و اينها همه ، مأموران الهى اند . آيا با اين وضع ، باز هم مى توان خلوتى يافت ؟ حضرت على عليه السلامبه درگاه الهى مى فرمايد :

۰.كُلُّ سِرٍّ عِندَكَ عَلانِيَةٌ وكُلُّ غَيبٍ عِندَكَ شَهادَةٌ . ^۱

۰.هر سرّى نزد تو آشكار است و هر غيبى نزد تو نمايان است .

حتّى به فرموده امام صادق عليه السلام ، خداوند از نگاه نامحسوس و زير چشمى انسان هم باخبر است . ^۲ آيا مى توان چنين خدايى را غايب دانست ؟ آيا خداوندى كه از غرّش درندگان در بيابان ها و حركت نهنگ ها در درياها و معصيت هاى بندگان خود در خلوت ها آگاه است ، ^۳ مى تواند غايب باشد ؟
اين ، نمونه اى از تصوّر كسانى است كه خدا را آن گونه كه هست ، مى شناسند . تصويرى كه اينان از خداوند دارند ، خداوندِ حاضر ، شاهد و ناظر است . اين تصوير مى تواند شرم را برانگيزد و تنهايى ها را مصونيت بخشد . امّا خداوندى كه «غايب» است ، در خلوت ، كارايى نخواهد داشت . امام سجّاد عليه السلاممى فرمايد كه از خدا حيا كنيد ؛ چون به شما نزديك است ^۴ و امام باقر عليه السلام مى فرمايد كه به اندازه اى از خداوند حيا كنيد كه به شما نزديك است . ^۵ همه اينها متوقّف بر شناخت و داشتن تصوير صحيح از خداوند است و به همين جهت ، امام صادق عليه السلاماطّلاع از

إلَيهِ مِن كُلِّ قَريبٍ و أدنى إلَيهِ مِن حَبلِ الوَريدِ . ^۱

۰.شگفتا از كسى كه مرا گم كرده ، حال آن كه هيچ گاه بدون من نبوده است ! چگونه تنها بوده است ، حال آن كه من از هر كسى به او نزديك تر و از رگ گردن به او نزديك ترم ؟

شكل گيرى تصوير خداى غايب ، به دليل نقص معرفت هاست . تصوير ذهنى آنانى كه معرفت صحيح و كاملى دارند ، تصوير خداوندِ حاضر و ناظر است . امام حسين عليه السلاممى فرمايد :

۰.اللّهُمَ ! إنَّكَ تَرى ولا تُرى وأنتَ بِالمَنظَرِ الأَعلى . ^۲

۰.خداوندا ! تو مى بينى و ديده نمى شوى ، و تو در ديدگاهِ برتر هستى .

۰.امام حسن عليه السلام هم فرموده است :إنَّ اللّهَ ـ عَزَّوجَلَّ ـ بِالمَنظَرِ الأَعلى . ^۳

۰.خداوند عز و جل در ديدگاه برتر است .

حضرت على عليه السلام ، خداوند را در همه امور ، ناظر مى داند ^۴ ، تصريح كرده كه :

۰.إنَّ اللّهَ سُبحانَهُ لايَخفى عَلَيهِ مَا العِبادُ مُقتَرِفونَ في لَيلِهِم ونَهارِهِم ، لَطُفَ بِهِ خُبرا وأحاطَ بِهِ عِلما أعضاؤُكُم شُهودُهُ وجَوارِحُكُم جُنودُهُ وضَمائِرُكُم عُيونُهُ وخَلَواتُكُم عِيانُهُ . ^۵

۰.آن كارهاى ناروايى كه بندگان در شب و روز خود انجام مى دهند ، از خداوند سبحان ، پنهان نيست . او به آنها آگاه است و احاطه علمى دارد . اعضاى شما مشهود اوست و جوارح شما سپاهيان او هستند و ضميرهاى شما [در ]چشمان