93
تاريخ حديث شيعه (2)

او وکیل امام حسن عسکری علیه السلام بر موقوفات منطقه قم و رابط مردم با آن حضرت بود؛ همچنان‌كه در دوران غیبت صغری نیز او رابط مردم قم با نایب اول و نایب دوم امام مهدی (عجل الله تعالی فرجه الشريف) بود.۱
رجاليان كهن او را با اين تعابير ستوده‌اند: ثقة،۲ الشيخ الصدوق،۳ كبير القدر،۴ شيخ القميين،۵ وافِدُ القميين،۶ صالح،۷ خاصّةُ أبی‌محمد علیه السلام،۸ كرامتُه علی اللهِ و علی حُجَجِه.۹

۷. احمد بن محمد بن خالد برقی

خانواده او ساکن کوفه بودند و در زمان امام صادق علیه السلام به قم مهاجرت کرده و در منطقه برق‌‌رود سکنی گزیدند. احمد بن محمد، همانند پدرش، از راویان و محدثان قم بود. نجاشی او را توثيق كرده، ولی به دليل اعتماد بر احاديث مرسل و نقل از راويان ضعيف از او انتقاد كرده است.۱۰
او یکی از پرتألیف‌ترین نگارندگان حدیث در دوران خویش است. بیش از صد نگاشته از او ذکر شده است. کتاب المحاسن او، که تنها قسمتی از آن اکنون در

1.. همان.

2.. دلائل الإمامه، ص ۵۰۳.

3.. رجال طوسی، ص ۳۹۷؛ الغيبه طوسی، ص ۴۱۷.

4.. دلائل الإمامه، ص ۵۰۳؛ الغيبه، ص ۲۸۷.

5.. فهرست شيخ طوسی، ص ۷۰.

6.. همان؛ رجال نجاشی، ص ۹۱. (قيل في تفسيره: إنه الذي كان يأتي الأئمة لأخْذ العلم عنهم (م ت)؛ تفرشی، نقد الرجال، ج ۱، ص ۱۰۵، پاورقی ـ يعنی اهل قم او را به نمايندگی خود نزد معصوم علیه السلام می‌فرستادند).

7.. اختيار معرفة الرجال، ج ۲، ص ۸۳۱.

8.. رجال نجاشی، ص ۹۱؛ فهرست شيخ طوسی، ص ۷۰؛ از خواص (یاران ویژۀ) حضرت امام حسن عسکری علیه السلام است.

9.. كمال الدين، ص ۳۸۴؛ یعنی شایستۀ تکریم پروردگار و حجتهای (ائمه علیهم السلام) اوست.

10.. رجال نجاشی، ص ۷۶.


تاريخ حديث شيعه (2)
92

أضَرَّ۱ فی وسط عُمرِه۲.

۵. سعد بن عبدالله اشعری

نجاشی او را چنين ستوده است:
شیخُ هذهِ الطائفةِ و فقیهُها و وجهُها۳.
و شیخ طوسی درباره او گفته است:
جلیلُ القدرِ، واسِعُ الأخبارِ، کثیرُ التصانیفِ، ثقةٌ۴.
او شاگرد احمد بن محمد بن عیسی و استاد شیخ کلینی است. نگارشهای حدیثی او نیز در کتابهای فهرست یاد شده‌ است. سعد بن عبدالله اشعری کتابی با نام بصائر الدرجات۵ داشته است که برخی متون آن در مختصر بصائر الدرجات آمده است. او در حدود سال ۲۹۹ هجری وفات نموده است.
در کتاب کمال الدین شیخ صدوق گزارشی بیان شده است مبنی بر آن که او امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف) را در محضر امام عسکری علیه السلام ملاقات کرده است.۶

۶. احمد بن اسحاق قمی

او از گرامی‌ترين و شناخته‌شده‌ترين راویان قم است که افتخار مصاحبت با امام جواد،۷ امام هادی۸ و امام حسن عسکری علیهم السلام۹ را داشته و توفيق ديدار امام عصر(عجل الله تعالی فرجه الشريف) را نيز به دست آورده است.۱۰

1.. اضر در اينجا به معنای از دست دادن بينايی چشم است.

2.. رجال نجاشی، ص ۲۶۰؛ ترجمه: او از شیعیان امامیه، ثقه و در نقل حدیث مورد اعتماد است؛ احادیث بسیار زیادی نقل کرده و کتابهایی هم تصنیف کرده است. در وسط عمرش نابینا شد.

3.. رجال نجاشی، ص ۱۷۷.

4.. فهرست شیخ طوسی، ص ۱۳۵.

5.. لازم به ذکر است که این کتاب، به غیر از کتاب بصائر الدرجات، نگاشتۀ محمد بن حسن صفار قمی است که معاصر سعد بن عبدالله بوده است. کتاب بصائر الدرجات که اکنون موجود است، نگاشتۀ صفار است.

6.. کمال الدین، ص ۴۵۴؛ متن اشاره شده اشكالاتی دارد كه موجب می‌شود اعتماد به آن كاهش ‌یابد.

7.. رجال طوسی، ص ۳۷۳؛ رجال نجاشی، ص ۹۱.

8.. همان.

9.. فهرست شيخ طوسی، ص ۷۰؛ كمال الدين و تمام النعمه، ص ۴۴۲.

  • نام منبع :
    تاريخ حديث شيعه (2)
    سایر پدیدآورندگان :
    سيّد محمّدکاظم طباطبايي
    تعداد جلد :
    2
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1390
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 6593
صفحه از 304
پرینت  ارسال به