شایان ذکر است تفسیر مأثور از همان ابتدا مورد توجه سنیان قرار گرفت با این تفاوت که آنان، اقوال صحابه و تابعین را نيز در شرح و تفسیر آیات بسان قول معصوم میآوردند. از این رو چنانچه اقوال صحابه و تابعين را از تفاسیر نقلی بزرگ ایشان، مانند تفسیر طبری و الدر المنثور سیوطی، حذف كنیم بخش ناچیزی باقی خواهد ماند.
۷. کلام نقلی
شمار زیادی از نگاشتههای این دوران در موضوعات کلام نقلی، نگارش یافتهاند. باورهای شیعی در حوزه عقاید با سایر مسلمانان، که اکثریت پیروان را دارا بودند، تفاوت داشت، از این رو با هجوم فکری و فشار سیاسی و فرهنگی مخالفان رو به رو بود. این هجوم، عالمان شیعی را وا میداشت تا از فضای باز فرهنگی و مذهبی این دوران سود جویند و با پاسخگویی به شبهات، مکتوبکردن آنها و نگارشهای گوناگون در شاخه کلام نقلی، از باورهای شیعی پاسداری نمایند و استواری، استحکام و منطق نیرومند اندیشه شیعی را نمایان و توده شیعیان را در برابر آفات و آسیبهای اعتقادی بیمه کنند. در این راستا بدیهی مینمود که در کنار توجه به مباحث توحید، صفات الهی، مبدأ، معاد و نبوت، بیشترین سهم را به نگارشهايی در موضوع امامت، به ويژه امامت امام علی علیه السلام، كه نقطه تمايز شيعيان با ديگران بود، اختصاص دهند. در این نگاشتهها از روایات سنیان فراوان استفاده میشد تا بتوان آنان را به حقانیت مذهب شیعه معترف ساخت. کتابهای ذیل نمونههایی از این دست نگارشها هستند:
المسترشد فی إمامة أمیرالمؤمنین از محمد بن جریر طبری شیعی؛
فضائل أمیرالمؤمنین از ابنعقده زیدیمذهب؛
الإمامة و التبصرة من الحیرة از ابنبابویه قمی؛
إثبات الوصیة از علی بن الحسین مسعودی؛
کفایة الأَثر از علی بن محمد خزاز قمی؛
تفضیل أمیرالمؤمنین از شیخ مفید؛
الاستنصار فی النص علی الأئمة الأطهار از ابوالفتح کراجکی؛