داده و در ادامه به مباحث رجال و درایه نزدیک شده است. او در ۳۹ بند، یا به تعبیر خود «راشِحَه»، موضوعات متنوعی را درباره برخی از مسائل مهم رجالی یا اصطلاحات حدیثی بیان کرده است.^۱ مرحوم میرداماد را می‌بایست نمونه‌ای جالب از تركیب تفکر عقلی و نقلی شیعی به شمار آورد که با همراه ساختن قرآن، حدیث، فقه، فلسفه و کلام، آثار زیبایی را در این زمینه‌ها پدید آورده است.

صدرالدین محمد شیرازی، مشهور به ملاصدرا (۱۰۵۰ ـ ۹۷۹ ﻫ)

بزرگ‌ترین فیلسوف اسلامی و شیعی در دوران متأخر صدر‌الدین محمد شیرازی است. او زاده شیراز و تحصیل‌کرده در شیراز و اصفهان است که در اطراف قم ساکن بوده است. مشهورترین اساتید وی شیخ بهایی و میرداماد هستند. او بنیانگذار حکمت متعالیه است که راه را برای همراهی فلسفه و عرفان گشوده است. کتاب أسفار أربعه مهم‌ترین کتاب فلسفی اوست.
تفکرات او از زمان حیات وی تاکنون مورد بحث و نقد و تأیید قرار گرفته است. فلسفه شیعی معاصر از مشرب وی پیروی می‌کند.
اگرچه شهرت ملا‌صدرا بیشتر در فلسفه است، ولی نگاشته‌هایی در تفسیر قرآن و شرح حدیث نیز دارد.
شرح او بر کتاب کافی از مهم‌ترین شروح این کتاب است. نگاه عقل‌گرایانه ملاصدرا در شرح متون نقلی و توضیحات او پیرامون اسناد روایات به همراه بیان نکات رجالی و حدیثی، در این رساله نمایان است. او می‌نویسد:
ولقد اُبْتُلِینا بِجَماعَةٍ یَرَونَ التَّعَمُّقَ في الأمور الرّبانیّةِ بِدْعَةً والتَّدَبُّرَ في الآیاتِ الإلٰهیّةِ خُدعةً کأنَّهم الحَنابلةُ مِن کُتُبِ الحدیث^۲.
گرفتار جماعتی شده‌ایم که اندیشیدن در امور ربانی را بدعت و تدبر در آیات الٰهی را نیرنگ می‌پندارند. اینان، همچون حنبلیان، (كوركورانه) با كتب حدیث برخورد می‌کنند.

۱. الحدیقة الهلالیه

این کتاب شرح دعای رؤیت هلال امام سجاد از صحیفه سجادیه است. علاوه بر نکات فراوان موجود در این شرح، ارائه مبانی فقه‌الحدیثی شیخ بهایی به شکلی کاربردی این رساله را پرفایده و با اهمیت ساخته است.

۲. مفتاح الفلاح

این کتاب پیرامون آداب، اعمال و ادعیه روز و شب است. این کتاب با قسمتی از مفاتیح الجنان مرحوم شیخ عباس قمی شباهت دارد، ولی شیوه بیان آن اخلاقی و فقیهانه‌تر است.

ملاامین استرآبادی (م ۱۰۳۶ ﻫ)

او سردمدار حرکت اخباری است که در درس بعدی درباره او سخن خواهیم گفت.

محمدباقر حسینی استرآبادی، مشهور به میرداماد^۱ (م ۱۰۴۱ ﻫ)

او از اساتید بزرگ فلسفه اسلامی است که تحصیلات خود را در مشهد تمام کرد و سپس به شهرهای دیگر، همچون قزوین و اصفهان رفت. ملاصدرا در توصیف او می‌نویسد:
سیّدي وسَندي وأستادي واِستنادي في المَعالم الدینیّةِ والعلوم الإلٰهیة ... علّامةُ الزّمان وأُعجوبةُ الدَّوران^۲.
بزرگ و تکیه گاه و استاد و شخصیت مورد استناد من در دانش‌های دین و علوم الهی؛ علامّه روزگار و اعجوبه زمان خودبود.
او دوست و همنشین شیخ بهایی و در فقه، ادب و حدیث صاحب نظر بود. او را معلم ثالث لقب داده‌اند.
نگاشته‌های او بیش از هفتاد کتاب و رساله است. کتاب قبسات مهم‌ترین کتاب فلسفی اوست. وی کتابهای حدیثی فراوانی دارد که از آن میان کتابهای حاشیه بر صحیفه سجادیه، استبصار، رجال کشی و ... را می‌توان نام برد. کتاب الرواشح السماویه، شرح او بر کتاب کافی است که تنها مقدمه ثقة الاسلام کلینی را توضیح