حارثی در زمان شاه تهماسب به ایران آمد و در اصفهان ساکن شد. شاه صفوی که آوازه او را شنید او را به قزوین، که پایتخت آن دوره بود، فرا خواند. مدتی شیخ الإسلام قزوین و سپس مشهد گشت. پس از فتح افغانستان، به مدت هشت سال به هرات مهاجرت کرد و بذر تشیع را در آن دیار پراکند. در آخر عمر نیز در بحرین زندگی میکرد.۱ مجموع نگاشتههای او نزدیک به سی عنوان است که در موضوعات فقهی، کلامی، حدیثی و ادبی نوشته شدهاند.
از جمله کتابهای حدیثی او کتاب الأربعین حدیثاً، تعلیقات بر صحیفه سجادیه و وصول الأخیار إلی أصول الأخبار است. کتاب وصول الأخیار، با مقدمهای مفصل در مباحث امامت، مباحث و اصطلاحات موضوع علم درایه را به تفصیل مطرح نموده است.۲
۴. حسن بن زینالدین (۱۰۱۱ ـ ۹۵۸)
او فرزند شهید ثانی است که به سبب نگارش کتاب معالم الدین به صاحب معالم شهره گشته است. صاحب معالم هفت ساله بود که پدرش به شهادت رسید. تحصیلات خود را همراه با دایی خویش (صاحب مدارک) در جبلعامل آغاز کرد و در عراق ادامه داد. این دو، شاگرد مقدس اردبیلی و مولی عبدالله یزدی و ... بودند. ارتباط او و صاحب مدارک آنقدر صمیمی و دوستانه بود که در میان دانشمندان ضربالمثل گشت. نگاشتههای فراوان او همراه با ارزیابی صاحب مدارک بوده است. شهرت او در اصول، فقه، حدیث و ادب است.
او با تألیف متنی مرتب و پاکیزه در علم اصول فقه به عنوان مقدمهای بر کتاب معالم الدین خود، راه را برای بحثهای متمرکز در اصول فقه گشود.۳
علم، آگاهی و ذوق او را بسیار ستودهاند.۴ شیخ حر عاملی درباره او گفته است:
کان عالماً فاضلاً متبحراً محققاً ثقةً ثقةً فقیهاً وجیهاً نبیهاً محدثاً جامعاً للفنون
1.. ر.ک: أعیان الشیعه، ج ۶، ص ۶۶ ـ ۵۶.
2.. برای آشنایی بیشتر با جایگاه این کتاب در علم درایة نک: رسائل فی درایة الحدیث، ج۱ ص ۳۲۵.
3.. مقدمهای بر فقه شیعه، ص ۱۵.
4.. أعیان الشیعه، ج ۵، ص ۹۲.