33
تاريخ حديث شيعه از آغاز سده چهاردهم هجري تا امروز

مرورى بر «جامع أحاديث الشيعة»

تدوين اين مجموعه حديثى ، شامل احاديث دو كتاب وسائل الشيعة و مستدرك الوسائل ، به امر و نظارت آية اللّه بروجردى و با تلاش جمعى از شاگردان فاضل ايشان ، در سال ۱۳۶۹ قمرى بدين شكل ، آغاز گرديد :
۱. آيات قرآن مجيد در ارتباط با هر باب، قبل از ذكر احاديث، به ترتيب سوره ها آمده است.
۲. كلّيه احاديث وسائل الشيعة و مستدرك الوسائل ، غير از احاديث مصباح الشريعة، و رواياتى كه ارتباط به احكام ندارند، نقل شده است.
۳. كلّيه احاديث ، از مصادر اصلى اخذ شده و شماره صفحه آن ، مشخّص شده است، بجز احاديثى كه مصدر اصلى آن ، در دست نبوده است .
۴. احاديث بدون تلخيص يا تبديل سند ، ضبط شده است.
۵ . چنانچه سند روايتى همانند سند روايت قبلى بوده، روايت بعدى با عبارت «بهذا الإسناد» آمده است .
۶. چنان كه حديثى در دو يا چند مصدر با يك سند آمده باشد، ابتدا نام كليّه مصادر ذكر شده و سپس متن حديث ، نقل شده است و احيانا اگر اختلافى در سند وجود داشته، ابتدا حديث با يك سند ذكر شده، سپس سند ديگر به تنهايى آمده است .
۷. چنان كه حديثى تقطيع شده (مثل حديث «اربعمئة» يا حديث «علل الأحكام») ، سند حديث در اوّلين بابى كه بخشى از آن حديث ذكر شده، آمده است و در باب هاى ديگر ، سند به آن جا ارجاع شده است.
۸. حتّى الامكان ، از تقطيع حديث ، احتراز شده است، مگر در احاديث طولانى.
۹. از تكرار حديث كه متضمّن دو يا چند حكم بوده ، خوددارى شده و هر حديثى فقط در بابى كه مناسب تر بوده آمده و در مواضع ديگر ، به آن اشاره شده است.
۱۰. در ترتيب ذكر روايات يك باب، حديثى كه معمولاً به آن ، فتوا داده شده ، در ابتدا و سپس روايات ديگر كه معارض يا مخصِّص يا مقيِّدند ، ذكر شده است.
۱۱. در ترتيب ابواب، مناسبت ها رعايت شده است ، مثل تقديم ابواب وضو بر ابواب نواقض وضو.
۱۲. احاديث هر باب ، شماره گذارى شده است.
۱۳. وجوهى كه شيخ طوسى در جمع اخبار متعارض ذكر كرده، به مناسبت اخبار ياد شده ، آورده شده است.
۱۴. خللى كه در بعضى اسناد يا متون وجود داشته ، اصلاح گرديده است . نيز مواردى كه ممكن است كلام راوى با متن حديث اشتباه شود، تذكّر داده شده است .
۱۵. لغات غريب ، توضيح داده شده است.
۱۶. روايات مربوط به فضيلت حديث و حديث ثقلين ، به عنوان مقدّمه در آغاز كتاب آمده است.
۱۷. روايات سنن و آداب و اخلاق و ادعيه و اذكار و قرائت قرآن و لباس و مسكن و آداب معاشرت و... در مجلّدى جداگانه ذكر شده است. ۱

1. ر . ك : جامع أحاديث الشيعة ، چاپ دوم ، ص ۱۳ ـ ۲۰ (مقدّمه) ؛ تاريخ حديث ، كاظم مدير شانه چى ، ص ۱۸۱ ـ ۱۸۳ .


تاريخ حديث شيعه از آغاز سده چهاردهم هجري تا امروز
32

برخى آثار آية اللّه بروجردى

۱ . حواشى و مستدركات «فهرست منتجب الدين» ، كه از خود كتاب منتجب الدين ، بزرگ تر است ؛
۲ . رساله اى درباره سند «صحيفه سجّاديه» ؛
۳ . حاشيه بر «كفاية الاُصول» ؛
۴ . حاشيه بر «النهاية»ى شيخ طوسى؛
۵ . حاشيه بر «منهج المقال» ؛
۶ . اصلاح و مستدرك «رجال الطوسى» ؛
۷ . تجريد أسانيد «رجال النجاشى» ؛
۸ . تجريد أسانيد «رجال الكشّى» ؛
۹ . تجريد أسانيد «الكافى» ؛
۱۰ . تجريد أسانيد «كتاب من لا يحضره الفقيه» ؛
۱۱ . تجريد أسانيد «الخصال» صدوق ؛
۱۲ . تجريد أسانيد «الأمالى» صدوق ؛
۱۳ . تجريد أسانيد «علل الشرائع» ؛
۱۴ . تجريد أسانيد «التهذيب» ؛
۱۵ . تجريد أسانيد «الاستبصار» ؛ ۱
۱۶ . جامع أحاديث الشيعة، كه مهم ترين و بزرگ ترين يادگار علمى ايشان است.

1. مجموعه كتاب هاى تجريد أسانيد... (از شماره ۷ تا ۱۵) تحت عنوان الموسوعة الرجالية در هفت مجلّد ، با تحقيق و تكميل و تحرير ميرزا حسن نورى همدانى ، توسط بنياد پژوهش هاى اسلامى آستان قدس رضوى به چاپ رسيده است (در اين باره ، نيز ، ر .ك : زندگى آية اللّه العظمى بروجردى ، محمد واعظ زاده ، ص ۳۱۰ ـ ۳۱۴ و ۳۲۵) .

  • نام منبع :
    تاريخ حديث شيعه از آغاز سده چهاردهم هجري تا امروز
    سایر پدیدآورندگان :
    مرتضی وفایی
    تعداد جلد :
    5
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1387
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 4041
صفحه از 316
پرینت  ارسال به