آثار حديثى مجلسى

علاّمه محمّد تقى مجلسى ، از خود آثار علمى گران سنگى به جاى گذارده كه در اين جا به تناسب بحث ، فهرستى از آثار حديث شناخته شده وى ، ذكر مى گردد : ^۱
۱. احياء الأحاديث فى شرح تهذيب الحديث. شرحى است بر تهذيب الأحكام شيخ طوسى. نسخه اى از اين شرح به شماره ۴۶۰۲ در كتاب خانه آية اللّه مرعشى قم ، موجود است. ^۲
۲. الأربعون حديثا . ^۳ چهل حديث است كه مؤلّف از كتاب هاى حديثى شيعه انتخاب كرده و با نقل سند و بدون شرح و توضيح ، نقل نموده است. نسخه اى از اين رساله ، در ضمن مجموعه اى به شماره ۹۷۶۴ در كتاب خانه آية اللّه مرعشى موجود است. اين رساله به تصحيح آقاى على صدرايى خويى در دفتر اوّل ميراث حديث شيعه (ص ۱۱۲ ـ ۱۴۰) به چاپ رسيده است.
۳. الحاشية على الصحيفة السجّادية . ^۴ نسخه اى از آن در كتاب خانه صدر ، موجود است كه سال تأليف آن ، ۱۰۷۳ ق ، است.
۴. حاشيه بر نقد الرجال تفرشى ^۵ .
۵ . روضة المتقين فى شرح أخبار الأئمة المعصومين عليهم السلام . شرح عربى مزجى متوسّطى است بر كتاب من لا يحضره الفقيه شيخ صدوق ، همراه با بيان اسانيد و بررسى صحّت

شروع كردم... «كتاب من لا يحضره الفقيه» محمّد بن على بن حسين بن موسى بابويه قمى را ديدم كه مختصر ، وافى و مجموعه اى كافى است... در نهايت ايجاز و اختصار ، شروع به شرح آن نمودم و آن را «روضة المتقين فى شرح أخبار الأئمة المعصومين عليهم السلام » ناميدم. ^۱
وى ، تلاش هاى فراوانى در احياى احاديث شيعه نمود و درباره منسوخ و متروك بودن حديث و ركودى كه از چندين قرن قبل بر اين علم عارض شده بوده ، مى نويسد:
... و آنچه از آن جمله بهره اين بى بضاعت گرديده ، آن است كه چون علم اخبار اهل بيت رسالت ـ كه مشكاة انوار علوم ربّانى و مخزن حكم و اسرار فرقانى اند ـ اشرفِ علوم حقيقيه و ارفعِ سعادات ابديّه است و به جهت استيلاى سلاطين جور و ائمّه ضلال ، اين علم شريف ، متروك و منسوخ گرديده بود و سَلَف صالحان رضوان اللّه عليهم اجمعين از اين جهت ، حلّ مشكلات و تبيين معضلات آن ـ كما هو حقّه ـ نكرده بودند و اين فقير به رهنمونى هدايت بى غايت «يهدى اللّه لنوره من يشاء» ^۲ بذل جهد خويشتن ، در احياى مراسم و تبيين معالم آن به نحوى نمودم كه اكنون ، بحمداللّه ، ناسخِ جميع علوم گرديده و اكثر علماى زمان ، متوجّه ترويج و تحصيلش گرديده اند... . ^۳
از تلاش هاى ديگر مجلسى ، ترويج الصحيفة السجاديّة در ايران است كه در زمان وى ، نسخه هاى آن بسيار معدود بود. او بر صحيفه دو شرح به فارسى و عربى و يك حاشيه نوشته است كه متأسّفانه ، هيچ يك منتشر نشده اند. ^۴