321
تاريخ حديث شيعه در سده هاي هشتم تا يازدهم هجري

و شيخ حرّ عاملى در أمل الآمل ، او را مورد اعتماد و در زمان خود ، بى نظير در فقه ، حديث ، معانى ، بيان ، رياضى و... مى داند. ۱
شيخ بهايى ، در علل رويكرد خويش به حديث مى نويسد:
پيمودن راه رسالت و پيروى از شريعت نبوى و اقتدا به سنّت محمّدى ، از بزرگ ترين مقاصد و مفاخر پس از ايمان به يكتايى آفريدگار و اعتقاد به معاد و رستاخيز است و راه رسيدن به خوش بختى همين است... پيمودن راه رسالت ، جز از طريق نقل حديث ، ضبط ، روايت ، درايت و تعمّق در آن و صرف عمر در بررسى و مباحثه آن و سپرى ساختن سال ها و ايّام در ممارست آن ، ممكن نيست. ۲

آثار حديثى شيخ بهايى

شيخ بهايى ، تأليفات علمى متنّوعى از خود به جا گذاشته است. برخى ، تأليفات او را با توجّه به رساله ها، تحشيه ها و تعليقه ها به ۱۲۳ جلد رسانده اند ۳ و برخى ، آنها را ۵۹ جلد ، ذكر كرده اند. ۴
در اين جا به تناسب بحث ، به آثار وى كه در حوزه علم حديث نگاشته شده ، بسنده مى كنيم:
۱. الأربعون حديثا. ۵ شامل چهل حديث در سنن ، آداب و اخلاق است كه در سال ۹۹۵ ق ، به پايان رسيده است.
۲. الوجيزة. ۶ رساله اى مختصر در علم درايه كه بارها به چاپ رسيده است. شيخ

1.أمل الآمل ، ج ۱ ، ص ۱۵۵ .

2.الأربعون حديثا ، ص ۵۹.

3.أربعين حديث ، ص ۴۴.

4.أربعون حديثا ، ص ۳۰ (مقدّمه).

5.الذريعة ، ج ۱ ، ص ۴۲۵؛ فهرست نسخه هاى خطّى كتاب خانه آية اللّه مرعشى ، ج ۱ ، ص ۷۶؛ فهرست نسخ خطّى كتاب خانه مجلس شوراى اسلامى ، مجموعه ش ۷۲۷۷.

6.الذريعة ، ج ۲۵ ، ص ۵۱.


تاريخ حديث شيعه در سده هاي هشتم تا يازدهم هجري
320

در كتاب خانه مرحوم آية اللّه مرعشى نجفى به شماره هاى ۴۱۰۷ ، ۴۶۸۲ ، ۶۳۴۷ و ۸۰۸۴ نگهدارى مى شود. اين رساله به تصحيح آقاى على اوسط ناطقى در دفتر دوم ميراث حديث شيعه به چاپ رسيده است. ۱
۲. حاشية على «خلاصة الأقوال فى علم الرجال» علاّمه حلّى. ۲
۳. وصول الأخيار إلى أصول الأخبار. ۳
۴. تعليقات بر الصحيفة السجاديّة. ۴
۵ . تعليقات بر خلاصة الرجال علاّمه حلّى. ۵

پنج . بهاءالدين محمّد عاملى (شيخ بهايى)

بهاءالدين محمّد بن حسين عاملى ، معروف به شيخ بهايى (۹۵۳ ـ ۱۰۳۱ ق) ، از بزرگان و مفاخر علمى شيعه است كه در جامعيت و تنوّع دانش ، معروف است.
به دنبال كارشكنى هايى كه در حوزه شيعه در جبل عامل پيش آمد ، بهاءالدين محمّد ، همراه پدرش شيخ حسين بن عبدالصمد عاملى به ايران آمد و در اين سرزمين ، پرورش علمى يافت. وى ، آثار فراوانى نگاشت و شاگردان بسيارى را تربيت كرد كه همگى ، منشأ تربيت گروه ديگرى از علماى اين دوره گرديدند.
محمّد تقى مجلسى ، از او به «الشيخ الأعظم ، و الوالد المعظّم ، الإمام العلاّمة ، ملك الفضلاء والأدباء والمحدّثين ، بهاء الملّة والحق والدين» ياد مى كند. ۶

1.ميراث حديث شيعه ، دفتر دوم ، ص ۱۴۱ ـ ۱۸۴.

2.الذريعة ، ج ۶ ، ص ۸۲ .

3.همان ، ج ۲۵ ، ص ۱۰۱.

4.رياض العلماء ، ج۲ ، ص ۱۱۶.

5.همان جا.

6.روضة المتقين فى شرح [ كتاب] من لا يحضره الفقيه ، ج ۱ ، ص ۲۲.

  • نام منبع :
    تاريخ حديث شيعه در سده هاي هشتم تا يازدهم هجري
    سایر پدیدآورندگان :
    علی نقی خدایاری و الیاس پور اکبر
    تعداد جلد :
    5
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1385
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 4982
صفحه از 461
پرینت  ارسال به