بوده‌اند. مسائلی در باب امامت۱، تعداد امامان۲، فضائل امام۳، مهدویت۴ و رجعت۵ و دیگر مسائل که همه از بحث‌های مناقشه‌برانگیز آن زمان بوده‌اند. بی‌گمان، فرقه‌هایی چون زیدیه، کیسانیه، مرجئه، غالیان و مدعیان دروغین مهدویت متأثر از باورهای انحرافی فرقه‌های کج‌اندیش بوده‌اند.
مطالعه تاریخ زندگی اصحاب صادِقَین علیهما السلامهمچون برید بن معاویه این فرضیه را تأیید می‌کند. ابوالقاسم برید بن معاویه عجلی، از یاران امام باقر و امام صادق علیهما السلام بود که پس از سال‌ها تلاش و مرزبانی از اعتقادات شیعه در سال ۱۵۰ق درگذشت.۶ برید از شش نفرِ اول اصحاب اجماع و از اندک شخصیت‌هایی است که در کنار عبداللّه بن شریک، محمد بن مسلم، زراره و ابوبصیر مدال حواری صادِقَین علیهما السلامرا در کارنامه خود دارد.۷ او به همراه محمد بن مسلم، زراره و ابوبصیر به «اوتاد الأرض و اعلام الدین» توصیف شده است.۸ ترسیم جایگاه برید از سوی امام صادق علیه السلام نیز این فرضیه را تقویت می‌کند. آن حضرت درباره برید و چند تن دیگر از اصحاب خود فرموده‌اند:
۰.زنده یا مرده ایشان ستارگانی در میان شیعیان ما هستند؛ اینان یاد پدرم را زنده نگه می‌دارند؛ خداوند به‌واسطه اینان هر بدعتی را آشکار می‌کند، ادعای دروغین اهل باطل در دین و تأویل غلوکنندگان را از بین می‌برند.....۹
بیان امام به‌روشنی تلاش اینان در حوزه اعتقادی امامیه و از مرزهای آن را آشکار می‌کند. سخن به هم‌رأیی او با زراره در باب استطاعت۱۰ با عنایت به این که نظریه استطاعت زراره در کوفه چالش
1.. صفار، بصائر الدرجات، ج۱، ص۵۰.
2.. شیخ صدوق، کمال الدین، ج۱، ص۵۶.
3.. کلینی، الکافی، ج۱، ص۱۷۷و۲۰۹؛ شیخ صدوق، کمال الدین، ج۱، ص۲۲۱ و ۲۶۲.
4.. کلینی، الکافی، ص۳۴۰.
5.. شیخ حر عاملی، الایقاظ، ص۱۲۶.
6.. نجاشی، رجال، ص۱۱۲.
7.. کشّی، رجال، ج۱، ص۴۳.
8.. همان، ج۲، ص۵۰۷.
9.. کشّی، رجال، ج۱، ص۳۴۸-۳۴۹.
10.. همان، ص۳۶۴.
