مقابل نظریه هشام بن حکم بود و با نظریه مؤمن الطاق و هشام جوالیقی هم تا اندازه‌ای تفاوت داشت.۱ او کتابی کلامی در استطاعت و جبر نیز نوشته است.۲ فرقه‌ای نیز با نام و نشان او - الزراریة - در آثار فرقه‌نگاران ثبت و ضبط شده۳ که نشان از وجود یک خط فکری خاص برای او و اصحابش دارد.
پس از زراره، حُمران بن أعین، برادر بزرگ او، پرآوازه‌ترین فرد این گروه به‌شمار می‌آید و گزارش‌های گوناگونی بر توان‌مندی او در مجالس مناظره ثبت شده است.۴ روایات اعتقادی او به ویژه در باب فرق میان امام و نبی،۵ اثبات صانع۶ و... در مصادر اصلی حدیث امامیه طبقه‌بندی شده است.
عبداللّه بن بُکَیْر بن أعین یکی دیگر از این خاندان و از نامدارترین محدثان و از جمله اصحاب اجماع است که تفکر کلامی نیز دارد. اشعری از او در عداد هشام جوالیقی و زراره و محمد بن حکیم یاد کرده و نظریه‌ای همانند نظر زراره در استطاعت را به او منسوب داشته است.۷ روایات اعتقادی او بیشتر در حوزه ایمان و کفر۸، استطاعت۹، غیبت امام عصر(عج)۱۰، توحید و عدل۱۱ جای گرفته است. عبدالملک بن أعین را هم از یاران امام باقر و امام صادق علیهما السلامو فقیه دانسته‌اند.۱۲ او اگرچه کمتر از برادرانش زرارة بن اعین و بکیر محضر دو امام بزرگوار را درک کرده ولی با رابطه‌ای که با معصومین علیهم السلام داشته، پاسخ بسیاری از پرسش‌های خود را دریافت کرده است.۱۳ در آخر عبدالاعلی بن أعین نیز از اصحاب فقیه امام باقر و امام صادق علیهما السلاماست. وی نیز همانند زراره اهل کلام و جدل و مناظره بود و در این مسیر توصیه امام صادق علیه السلام را هم داشته
1.. اشعری، مقالات الاسلامیین، ج۱، ص۵۲.
2.. نجاشی، رجال، ص۱۷۵ و ۴۶۳.
3.. بغدادی، الفرق بین الفرق، ص۷۶.
4.. برای نمونه، نک: مجلسی، بحار الانوار، ج۶۶، ص۳ و ج۲۳، ص۹.
5.. کلینی، الکافی، ج۱، ص۱۶۹و۱۷۱.
6.. شیخ صدوق، التوحید، ص۲۹۵.
7.. اشعری، مقالات الاسلامیین، ج۱، ص۵۲.
8.. کلینی، الکافی، ج۲، ص۳۸۴.
9.. شیخ صدوق، التوحید، ص۴۵۸.
10.. کلینی، الکافی، ج۱، ص۳۳۷-۳۳۹.
11.. شیخ صدوق، التوحید، ص۳۲۸.
12.. زراری، رساله ابی غالب، ص۱۳۲و۱۳۵.
13.. برای نمونه، نک: کلینی، الکافی، ج۱، ص۱۰۰.
