روایاتی که او نقل کرده به ما رسیده است.^۱ این مجموعه از روایات ابن اورمه نیز عمدتاً در آثار کلینی و صدوق وارد شده است. جالب توجه است که ابن اورمه خود کتابی در رد بر غلات نگاشته بود. کتاب ما نزل فی القران فی أمیرالمؤمنین، کتاب المناقب و کتاب المثالب از دیگر آثار او در حوزه کلام‏اند.

ابوسعید سهل بن زیاد آدمی از اصحاب امام جوادعلیه السلام، امام هادیعلیه السلام و امام عسکریعلیه السلام نیز از کسانی است که در انتقال میراث مکتوب کوفه به قم سهمی داشته است، اما حضور وی در قم چندان دوام نیافت و احمد بن محمد بن عیسی او را به غلو و دروغ‏گویی متهم و از قم اخراج کرد^۲. سهل بن زیاد پس از اخراج از قم، در ری فعالیت حدیثی داشت و بخش زیادی از میراث حدیثی او با واسطه راویان حدیث ری به کلینی منتقل و در کتاب کافی برای ما ثبت شده است. مجموعه روایات به‏جا مانده از سهل بن زیاد، اهتمام وی به حوزه اعتقادات و مباحث کلامی را نشان می‏دهد. وی در موضوع خداشناسی کتاب التوحید را نگاشت که در میان اصحاب امامیه مشهور بود و بسیاری آن را روایت می‏کردند.^۳

حسین بن عبید اللّٰه محرّر نیز از اصحاب امام هادیعلیه السلام و از راویان جنجال‏آفرین در قم است. احمد بن محمد بن عیسی وی را نیز به اتهام غلو از قم اخراج کرد^۴. اتهام وی به غلو در همه منابع ذکر شده است، ولی نجاشی در عین حال، متذکر می‏شود که کتاب‏های وی صحیحة الحدیث بوده است^۵. کتاب‏های الایمان، التوحید و کتاب الامامه از آثار کلامی اوست که بیشتر محمد بن یحیی عطار آن را روایت کرده است.

گذشته از این افراد که واسطه انتقال میراث حدیثی کوفه به قم‏اند، شخصیت‏های دیگری نیز در این بازه زمانی در قم فعالیت کلامی داشته‏اند که با اطلاعات موجود و اندک ما نمی‏توان ایشان را به یکی از خطوط فکری ذکر شده انتساب داد. با این حال، گرایش ایشان به جریان حدیثی کلامی، روشن و انکارناپذیر است و هدف ما را از اثبات یک مدرسه کلامی در قم تأمین می‏کند. از جمله این افراد احمد بن ابی‏زاهر اشعری قمی است. وی از شخصیت‏های برجسته و شناخته شده در قم و

حسین بن سعید است.^۱ نجاشی از کتاب‏های او نام پنج کتاب را ذکر کرده است: کتاب الدلائل، کتاب الوصایا، کتاب العتق، کتاب تفسیرعمّ یتساءلون و کتاب الاداب. ابوسمینه افزون بر کتاب‏های خود، بخشی از میراث مشایخ کوفه را نیز به قم انتقال داد.^۲

ابوسمینه پیش از ورود به قم در کوفه به غلو و دروغ‏گویی شهرت یافته بود. وی به قم وارد شد و مدتی نزد احمد بن محمد بن عیسی مهمان بود تا اینکه در قم نیز به غلو شهرت یافت و احمد بن محمد وی را از قم اخراج کرد.^۳ اتهام غلو به ابوسمینه نشان‏دهنده توجه او به حوزه مباحث اعتقادی است. در مدتی که او در قم اقامت داشت، برخی از مشایخ قم از او کتاب‏ها و روایاتش را استماع نمودند. از مهم‏ترین کسانی که از وی روایت کرده‏اند، احمد بن محمد بن خالد برقی ومحمد بن ابی‏القاسم ماجیلویه است. مشایخ قم کتاب‏ها و روایات او را غیر از آنچه غلو و تخلیط بود یا از منفردات وی به شمار می‏آمد، روایت کرده‏اند؛^۴ به‏گونه‏ای که در کتاب کافی ۲۸۲ روایت از طریق ابوسمینه وارد شده است.

ابوجعفر محمد بن أورمه قمی از دیگر راویان میراث کوفه در قم است. وی از اصحاب امام رضاعلیه السلام شمرده شده^۵ و امامت حضرت هادیعلیه السلام را نیز درک کرده است. ابن اورمه را قمی‏ها به غلو متهم کردند، به‏گونه‏ای که تصمیم به قتل او گرفتند.^۶ این اتهام سبب شد در طبقات بعد نیز کسانی چون ابن ولید و صدوق دست به گزینش و استثنای روایات او بزنند و منفردات وی را نپذیرند.^۷ شاید به همین دلیل است که با وجود تألیف چندین کتاب، تنها حجم محدودی از