روایات گویای ارتباط و نقل مشایخ بزرگ قم چون سعد بن عبداللّٰه، احمد بن ادریس، عبداللّٰه بن جعفر حمیری و محمد بن یحیی از حسین بن عبیداللّٰه است.

وی راوی از حسن بن ابی‏عثمان سجاده قمی نیز بوده و کتاب وی را روایت کرده است.^۱ روایاتی نیز بیانگر ارتباط وی با ابن اورمه است.^۲

احمد بن حسین بن سعید

احمد بن حسین بن سعید بن حماد بن سعید بن مهران، مکنّی به ابو‏جعفر و ملقّب به دندان، فرزند حسین بن سعید اهوازی است و از همه مشایخ پدرش غیر از حماد بن عیسی روایت کرده است.^۳ بنابراین باید وی در طبقه اصحاب امام جواد، امام هادی و امام عسکریعلیهم السلام باشد، ولی از آن بزرگواران روایت مستقیم ندارد. شیخ طوسی نام او را در باب «من لم‏یرو عنهم» آورده است. احمد بن حسین احتمالاً همراه پدرش به قم هجرت کرده و در همانجا از دنیا رفته است.^۴ شیخ طوسی، نجاشی و ابن غضائری نقل کرده‏اند که وی از نظر مشایخ قم غالی بوده و روایات او آمیخته از صحیح و سقیم است.^۵ همچنین نام وی در فهرست راویانی ذکر شده است که ابن ولید و صدوق از کتاب نوادر الحکمه استثنا نمودند؛^۶ ولی نمی‏دانیم تضعیف و اتهام وی به غلو در طبقه ابن ولید و شاگردانش مطرح شده و مراد رجالیان بغداد از «اصحابنا القمیین» ابن ولید و صدوق هستند یا این دیدگاه از زمان احمد بن حسین مطرح بوده است.

نقل کتاب‏ها و روایات وی از سوی مشایخ بزرگ قم مانند سعد بن عبداللّٰه و محمد بن حسن صفّار می‏تواند احتمال تضعیف وی در دوره متأخرتر را تقویت کند و البته ارتباط وی با کسانی که به فساد عقیده متهم بوده‏اند می‏تواند منشأ این بدبینی به میراث وی از همان زمان باشد. بنا بر نقل نجاشی احمد بن حسین همه کتاب‏های محمد بن جمهور عمّی را روایت می‏کرد و محمد بن جمهور به فساد در عقیده متهم بود.^۷ البته با اینکه وی صاحب کتاب نیز بوده است، در مجموع

حسین بن عبیداللّٰه محرّر

از دیگر افرادی که در قم به غلو متهم بودند حسین بن عبیداللّٰه بن سهل است. البته درباره اینکه حسین بن عبیداللّٰه قمیِ متهم به غلو یک نفر بوده یا دو نفر در بین رجالیان اختلاف وجود دارد. در پاره‏ای از منابع مانند رجال ابن داوود پنج عنوان مشابه ذکر شده است که البته بازگشت همه به یک یا دو عنوان است: حسین بن عبیداللّٰه محرر و حسین بن عبیداللّٰه سعدی که به نظر می‏رسد این دو عنوان نیز به یک نفر اشاره دارند.^۱

شیخ طوسی از وی در اصحاب الهادیعلیه السلام یاد کرده و اتهام وی به غلو را متذکر شده است.^۲ همو در باب «من لم‏یرو عنهم علیهم‏السلام» از وی با عنوان حسین بن عبیداللّٰه بن سهل^۳ و در فهرست با عنوان حسین بن عبداللّٰه بن سهل یاد کرده است.^۴ نجاشی نیز با عنوان حسین بن عبیداللّٰه السعدی أبوعبداللّٰه بن عبیداللّٰه بن سهل از وی یاد کرده و طعن و اتهام وی به غلو را یاد آور شده است.^۵ کشی از وی با عنوان حسین بن عبیداللّٰه محرّر قمی یاد کرده و از ابوعلی شقران نقل کرده که حسین بن عبیداللّٰه همراه با دیگر متهمان به غلو از قم اخراج شد.^۶ اتهام وی به غلو در همه منابع ذکر شده است در عین حال، نجاشی متذکر می‏شود که کتب وی صحیحة الحدیث بوده و در ادامه به نقل از احمد بن علی بن نوح، فهرست مفصلی از ابواب کتب وی را گزارش کرده است. وی به طرق خود از محمد بن یحیی عطار به این کتاب‏ها طریق داشته است.^۷ بنابراین، محمد بن یحیی از راویان اصلی او خواهد بود.

مراجعه به منابع و مصادر حدیثی نیز نشان می‏دهد که حداقل پاره‏ای از میراث حدیثی حسین بن عبیداللّٰه نقل و به مصادر تولیدشده در قم راه یافته است. روایات او در کتاب‏های کافی، توحید، علل الشرایع، عیون، خصال و امالی صدوق، نیز در تفسیر قمی و کامل ‏الزیارات دیده می‏شود. اسناد این