۱. خالص بودنِ پاداش بهشت از هر شائبه‏ای؛^۱

۲. وجوب وجود یک امام در هر عصر؛^۲

۳. وجوب عصمت امام.^۳

مخالفت سید مرتضی با اجماع: با توجه به مطالب پیش‏گفته درباره اجماع، کاشفیت آن از قول امام معصوم غایب علیه السلام و کاربردهای آن در اعتقادات، نمی‏توان تصور کرد که سید مرتضی با اجماع مخالف باشد، بلکه ایشان حتی جرأتِ مخالفت با اجماع را هم ندارد؛ زیرا مخالفت با اجماع بنابر مبنای گذشته او مساوی با مخالفت صریح با قول امام معصوم است. بدین دلیل هنگام وجود اجماع امامیه بر یک مسئله، سید مرتضی از آن قول پیروی می‏کند و به‏راحتی با همه شاخه‏های معتزله، بصری‏ها و بغدادی‏ها بلکه با همه متکلمان دیگر مذاهب مخالفت می‏کند.

البته ممکن است گاهی او از وجود اجماع غفلت کرده باشد. این امر به اعتراف خود سید در یک مسئله فقهی اتفاق افتاده و سبب شده تا او پس از توجه به وجود اجماع، از نظر قبلی خود که مخالف با اجماع بوده است، صرف نظر کند. او در جوابات المسائل الموصلیات الثانیه قائل به حرمت ربا میان پدر و پسر شد،^۴ سپس در الانتصار پس از اشاره به نظر خود در موصلیات، به اجماع امامیه بر نفی ربا میان پدر و پسر توجه و از نظر قبلی خود رجوع کرد. او در این ‏باره می‏گوید: «ثم لمّا تأملتُ ذلک، رجعتُ عن هذا المذهب، لأنی وجدتُ اصحابنا مُجمعین علی نفی الربا بین مَن ذکرناه، و غیر مُختلفین فیه فی وقت من الاوقات. و اجماعُ هذه الطائفة قد ثبت أنه حجة».^۵

بنابراین، با توجه به احتمال توجه نکردن سید مرتضی به برخی از اجماعات، اگر کسی ادعای اجماع کرد و سید مرتضی با این اجماع مخالفت نمود، باید در نسبت دادن نظر مخالفِ با اجماع به سید احتیاط کرد؛ زیرا ممکن است مخالفت سید با اجماع برگرفته از بی‏اطلاعی وی از آن بوده باشد.

نتیجه‏گیری

نتایجی که از بحث‏های پیشین می‏توان گرفت، عبارت‏اند از:

۱. «علم» و یقین اساسی‏ترین پایه تشکیل‏دهنده ساختمان فکری سید مرتضی است. او پیش از آنکه عقل‏گرا باشد، علم‏گراست. این مطلب روزنه‏ای به روی وی گشود تا بتواند از منابع علمی دیگر

چهارم) است؛^۱

۱۸. عمومیتِ تکلیفِ به معرفت برای همه مکلفان، حتی معصومان علیهم السلام؛^۲

۱۹. حضرت علی علیه السلام به باطل ادعای امامت نکرد؛^۳

۲۰. درست بودن برداشت امامیه از حدیث «هذا امامکم من بعدی».^۴

همچنین سید مرتضی به اجماع امامیه بر مطالب زیر استدلال کرده است:

۱. افضل بودن پیامبران بر فرشته‏ها؛^۵

۲. اثبات رجعت؛^۶

۳. شناختن امامت ائمه علیهم السلام ایمان، و انکار آن، کفر و رجوع از ایمان است؛^۷

۴. هر کس امامان را زیارت کند آنان او را می‏بینند و صدای او را می‏شنوند؛^۸

۵. حضرت فاطمه۳ افضل زنان است؛^۹

۶. حضرت علی علیه السلام بهترین فرد امت پس از پیامبر صلی الله علیه و آله است؛^۱۰

۷. کافر بودن محاربینِ حضرت علی علیه السلام؛^۱۱

۸. جاهلِ به ولایت حضرت علی علیه السلام مرتد است؛^۱۲

۹. کفر کسانی که با امامیه در اصول مانند توحید، عدل، نبوت و امامت مخالفت می‏کنند.^۱۳

همچنین سید مرتضی به اجماع، بدون اینکه مشخص سازد که آیا مراد او اجماع امت یا خصوص امامیه است، بر موارد زیر استدلال کرده است: