الأَنبِیاءِ عَلِمَ کُلَّ مَا عَلِمُوا قَالَ لِى نَعَم قُلتُ فَأَنتُم تَقدِرُونَ عَلَى أَن تُحیوا المَوتَى وَ تُبرِءُوا الأَکمَهَ وَ الأَبرَصَ قَالَ: نَعَم بِإِذنِ اﷲ. ثُمَّ قَالَ لِی: ادنُ مِنِّی یا أَبَا محمد فَدَنَوتُ مِنهُ فَمَسَحَ عَلَى وَجهِى وَ عَلَى عَینَی فَأَبصَرتُ الشَّمسَ وَ السَّمَاءَ وَ الأَرضَ وَ البُیوتَ وَ کُلَّ شَی‏ءٍ فِی البَلَدِ ثُمَّ قَالَ لِی أَ تُحِبُّ أَن تَکُونَ هَکَذَا وَ لَکَ مَا لِلنَّاسِ وَ عَلَیکَ مَا عَلَیهِم یومَ القِیامَةِ أَو تَعُودَ کَمَا کُنتَ وَ لَکَ الجَنَّةُ خَالِصاً قُلتُ أَعُودُ کَمَا کُنتُ فَمَسَحَ عَلَى عَینَی فَعُدتُ کَمَا کُنتُ قَالَ فَحَدَّثتُ ابنَ أَبِی عُمَیرٍ بِهَذَا فَقَالَ أَشهَدُ أَنَّ هَذَا حَقٌّ کَمَا أَنَّ النَّهَارَ حَقٌّ.^۱

در حدیث دیگرى آمده است:

۰.عَنِ الحَسَنِ بنِ مَنصُورٍ عَن أَخِیهِ قَالَ: دَخَلتُ عَلَى الرِّضَا علیه السلام فِى بَیتٍ دَاخِلٍ فِى جَوفِ بَیتٍ لَیلًا فَرَفَعَ یدَهُ فَکَانَت کَأَنَّ فِى البَیتِ عَشَرَةَ مَصَابِیحَ وَ استَأذَنَ عَلَیهِ رَجُلٌ فَخَلَّى یدَهُ ثُمَّ أَذِنَ لَهُ.^۲

۵. ظهور معجزات به دست منصوبان ائمّه علیهم السلام اعم از خواص، سفیران و ابواب‏

از نظر شیخ مفید این امر جایز است و عقل و سنت و قرآن از آن منع نمى‏کند. این، مذهبِ گروهى از مشایخ امامیه است. ابن اخشید (از معتزله) و اصحاب حدیث نیز در باب صالحان و نیکان، همین نظر را دارند. نوبختیان، معتزله، زیدیه و خوارج این امر را ممنوع مى‏دانند.^۳ در این باره، تنها حدیث زیر در کافى‏ به نظر رسید که متضمن صدور امور خارق‌العاده از مؤمنان، به شرط وارستگى کامل و پیوستگى یاد خدا و بیم از اوست. امام‏ باقر علیه السلام خطاب به حمران بن اعین ـ که از دگرگونىِ احوال قلب خود شِکوه کرد ـ فرمود:

۰.أَمَا إِنَّ أَصحَابَ محمد صلی الله علیه و آله قَالُوا: یا رَسُولَ اﷲ نَخَافُ عَلَینَا النِّفَاقَ قَالَ فَقَالَ: وَ لِمَ تَخَافُونَ ذَلِکَ؟ قَالُوا: إِذَا کُنَّا عِندَکَ فَذَکَّرتَنَا وَ رَغَّبتَنَا وَجِلنَا وَ نَسِینَا الدُّنیا وَ زَهِدنَا حَتَّى کَأَنَّا نُعَاینُ الآخِرَةَ وَ الجَنَّةَ وَ النَّارَ وَ نَحنُ عِندَکَ فَإِذَا خَرَجنَا مِن عِندِکَ وَ دَخَلنَا هَذِهِ البُیوتَ وَ شَمِمنَا الأَولَادَ وَ رَأَینَا العِیالَ وَ الأَهلَ یکَادُ أَن نُحَوَّلَ عَنِ الحَالِ الَّتِى کُنَّا عَلَیهَا عِندَکَ وَ حَتَّى کَأَنَّا لَم نَکُن عَلَى شَى‏ءٍ أَ فَتَخَافُ عَلَینَا أَن یکُونَ ذَلِکَ نِفَاقاً فَقَالَ لَهُم رَسُولُ اﷲ صلی الله علیه و آله: کَلَّا إِنَّ هَذِهِ خُطُوَاتُ الشَّیطَانِ فَیرَغِّبُکُم فِى الدُّنیا وَ اﷲ لَو تَدُومُونَ عَلَى الحَالَةِ الَّتِى وَصَفتُم أَنفُسَکُم بِهَا لَصَافَحَتکُمُ المَلَائِکَةُ وَ مَشَیتُم عَلَى المَاء.^۴

پنج. امام و نشان دادن معجزه براى اثبات امامت خود

امام براى اثبات امامت خود و گاه در برابر مدعیان دروغین امامت ـ به عنوان نشانه صدق ـ معجزه نشان مى‏دهد.

مرحوم کلینى بابى گشوده است به عنوان «بابُ ما یفصَلُ بِهِ بینَ دَعوى المُحِقِّ وَ المُبطِلِ فى أمرِ الإمامَه». در این باب، نوزده حدیث نقل شده است؛ از جمله: گواهى‏ دادن حجر الأسود به امامت امام سجاد علیه السلام در مقابل ادعاى محمد بن حنفیه‏^۱ و گواهى دادن عصاى امام محمد تقى علیه السلام در پى درخواست نشانه امامت از سوى یحیى بن اکثم:

۰.فَقُلتُ عَلامَةً فَکانَ فى یدِهِ عَصاً فَنَطَقَت وَ قالَت إنَّ مَولاىَ إِمامُ هذا الزَّمانِ و هُوَ الحُجَّةُ.

شاید با نظر به این گونه احادیث است که شیخ مفید در گفتار سوم‏ أوائل المقالات‏، دیدگاه امامیه را درباره صدور معجزه از امام، این گونه گزارش کرده است: «و اتفَقَت الإمامیة عَلى أن الإمامَة لاتثبِت مَعَ عَدَم المُعجَز لِصاحِبها إلا بالنص عَلى عَینِه و التوقیف».^۲

بسیارى از متکلمان، مانند سید مرتضى، ابوالصلاح حلبى، ابن نوبخت، راوندى، محقق حلى و علامه حلى، نص الهى بر زبان پیامبر و اظهار معجزه را دو راه شناخت امام معصوم دانسته‏اند.^۳ برخى نیز اساساً اختصاص امام به آیات و کرامات را یکى از صفات امام، و آن را واجب شمرده‏اند.^۴

شش. وقوع معجزات از ائمّه علیهم السلام‏^۵

در کافى احادیث بسیارى که متضمن معجزات امامان هستند، فرادستِ خوانندگان نهاده شده است که در اینجا به ذکر دو نمونه بسنده مى‏کنیم. ابوبصیر مى‏گوید:

۰.دَخَلتُ عَلَى أَبِى‌جَعفَرٍ علیه السلام فَقُلتُ لَهُ: أَنتُم وَرَثَةُ رَسُولِ اﷲ صلی الله علیه و آله؟ قَالَ: نَعَم قُلتُ: رَسُولُ اﷲ صلی الله علیه و آله وَارِثُ