مقام، بزرگیِ شأن و جایگاه بلندمرتبه ایشان نزد خداوند متعال اشاره فرموده است. این اظهار لطف پیامبر صلی الله علیه و آله به ایشان در موارد متعدد و مناسبت‌‏های مختلف روی داده و بین امامیه و غیر امامیه مشهور است.^۱ همچنین باید گفت که خداوند تعالی در آیات متعدد به اوصاف اهل بیت علیه السلام و این سه امام اشاره کرده است که این بیان خداوند نشانه جایگاه و منزلت والای اینان نزد اوست. از جمله این آیات می‏توان به آیه تطهیر اشاره کرد که خداوند می‏فرماید: «همانا خداوند اراده کرده است که شما اهل بیت را از هر گونه آلودگی پاک گرداند و شما را از هر عیب پاک و منزه گرداند».^۲ همچنین است سوره «هَلْ اَتی» و آیات دیگری که در این‏ باره نازل شده است.^۳ افزون بر اینها باید به این نکته توجه داشت که پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله کسی نبود که بی‏جهت و بدون دلیل به شخصی متمایل شود و به او ولایت دهد و وی را مقدم سازد، مگر اینکه بر اساس دین و بر پایه دیانت بوده باشد. حال باید گفت وقتی پیامبر چنین شخصیتی برای امام علی و امام حسن و امام حسین: در جامعه تبیین کرده‏اند، و زمانی که می‏فرمایند من در میان شما کتاب خدا و عترتم را جانشین قرار دادم. فهمیده می‏شود که مقصود حضرت از عترت فقط همین افراد است و نه کسانی دیگر. تأکید بر این موضوع از آن روست که اگر فرد دیگری از عترت پیامبر دارای چنین مقامی بود، به‌حتم پیامبر او را مشخص می‏گردانید و جایگاه و موقعیت رفیع او را نیز اعلام می‏فرمود. از این دانسته می‏شود گرایش پیامبر صلی الله علیه و آله به امیرالمؤمنین و حسن و حسین: بدون دلیل نبوده است.^۴ ضمن اینکه اخبار بسیاری درباره امامت هریک از امامان شیعه نقل شده است. اینان به اندازه‏ای در حلال و حرام احکام عالم‌اند که دیگران در سطح‏شان قرار ندارند.^۵

در بحث علم امام ابن قبه علم را، در کنار فهم و عقل، از مهم‌ترین ویژگی‏های امام، و عالم بودن امام را شرط امامت می‌داند.^۶ به عقیده او امام باید داناترین مردم باشد،^۷ هیچ نقصی در علم او وجود

نص بر امامت هر امام و ظهور علم به حلال و حرام آنان است.^۱

در بررسی ویژگی‏های امام از نظر ابن قبه هم باید گفت که این بحث در سه قسمت درخور بررسی است: ویژگی‏های امام از نظر نسبی [نژاد، قبیله و خاندان]، شخصیتی و دینی. در بحث خاندان، او معتقد است بر اساس فرمایش‌های پیامبر صلی الله علیه و آله میان عترت کسی هست که تأویل کتاب خدا را می‌داند و احکام الهی را می‌شناسد.^۲ وی بر اساس تعالیم شیعی امتداد نسل امامت را در بنی‌هاشم و در نسل امام حسین علیه السلام بیان می‌کند^۳ و می‌کوشد مدعای امامیه را با ادله عقلی و نقلی به اثبات برساند. ابن قبه با توجه به حدیث ثقلین^۴ به خاندان امامت اشاره می‏کند و معتقد است گفتار پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله دلیل روشنی بر درستی قول امامیه است؛ زیرا آن حضرت فرموده است: من در میان شما چیزی را باقی می‏گذارم که اگر بدان تمسک جویید، هرگز گمراه نخواهید شد؛ یکی کتاب خدا و دیگری عترت و اهل‏بیتم. در واقع این حدیث بیان می‏کند در میان عترت کسانی هستند که تأویل کتاب را می‏دانند و احکام الهى را می‏شناسند.^۵ همچنین بر این مطلب دلالت دارد که حجت پس از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله از عجم و سایر قبایل عرب نیست، بلکه از عترت اوست که همان اهل بیت ایشان‌اند. آن‌گاه پیامبر صلی الله علیه و آله جمله‌ای می‌افزاید که بر منظور حضرت دلالت دارد: «الا و انهما لن یفترقا حتی یردا علیّ الحوض». حضرت با این بیان اعلام فرموده است که حجت از عترت اوست و عترت از کتاب خدا جدایی ندارد. بنابراین، آن‌گاه که مردم متمسک شوند به کسی که از کتاب خدا جدایی ندارد، روشن است که گمراه نخواهند شد.^۶

ابن قبه به اینکه چرا امامیه برای فلانی [عباس] و خاندان او حق امامتی قائل نیست، چنین پاسخ می‏دهد: مبنای عقیده امامیه بر اینکه امامت را فقط مخصوص به یک عده [فرزندان امام حسین] قرار داده، از روی قیاس نیست، بلکه برآمده از عمل پیامبر صلی الله علیه و آله در مورد امیرالمؤمنین علیه السلام و امام حسن علیه السلام و امام حسین علیه السلام است. اگر رسول خدا با عموی خود نیز این رفتار را می‏کرد و چنین جایگاه و شخصیتی برایشان ترسیم می‏نمود، ما جز شنیدن و اطاعت راهی دیگر نداشتیم.^۷ از سویی دیگر، رسول خدا صلی الله علیه و آله از میان عترت و اهل بیت خود، امیرالمؤمنین، حسن و حسین: را مخصوص گردانیده و به جلالت