پيشينه تاريخى بحث عقل و احاديث مربوط به آن را در چهارمين فصل مورد توجّه قرار داده است . در فصل پنجم ، بحث مفهوم عقل در احاديث كتاب العقل و الجهل را مطرح كرده است. در فصل بعد ، نظرات ملاصدرا را ، به عنوان يك فيلسوف برجسته و شارح اين احاديث ، مورد بررسى قرار داده ، كه در شرح خود پس از ذكر شش معنا براى عقل ، به تطبيق آن معانى با روايات پرداخته است .

۴۰۱ . مفهوم فتنه در قرآن كريم و «نهج البلاغه» ،

حميد رضا صراف ، كارشناسى ارشد علوم قرآن و حديث ، دانشكده الهيات و معارف اسلامى و ارشاد ، دانشگاه امام صادق عليه السلام ، استاد راهنما : دكتر عباس مصلايى پور ، استاد مشاور : دكتر كامران ايزدى مباركه ، ۱۳۸۴ ، ۱۲۲ص .
بررسى اين مطالب كه : واژه «فتنه» و واژگان هم ريشه آن ، به چه معانى در قرآن كريم و نهج البلاغه به كار رفته است؟ آيا مى توان يك جامع معنايى را ، به عنوان وجه مشترك تمام آن معناها شناسايى كرد؟ ارتباط واژه «فتنه» با واژگان قريب المعناى آن ، مانند بلا در قرآن كريم چيست؟ واژه «فتنه» و هم ريشه هاى آن در نهج البلاغه و قرآن چه نسبتى با هم دارند؟ اساس اين تحقيق را تشكيل مى دهد كه نگارنده ، پس از مقدمه در چهار فصل بدان پرداخته است :
وى ، نخست اين واژه را از ديد لغويان و مفسّران بررسى نموده ، و سپس با واژگان مترادفش از قبيل «بلا» ، «امتحان» ، «آزمايش» ، «عذاب» ، «گمراهى» و «ضلالت» ، «مصيبت» و «بلا» ، كه در قرآن كريم آمده است ، مقايسه كرده است .
سپس ، همين معانى را در نهج البلاغه جستجو كرده و نخست ، مشتركات بين قرآن و نهج البلاغه و بعد واژه هاى مختص هر يك را توضيح داده است .

۴۰۲ . مفهوم قرض و قرض الحسنه و جايگاه آن در قرآن و حديث و مقايسه آن با فرهنگ جارى جامعه ،

جواد بيك محمّدى ، كارشناسى ارشد الهيات ، دانشگاه امام صادق عليه السلام ، استاد راهنما : دكتر محمّد على لسانى فشاركى ، استاد مشاور : دكتر كامران ايزدى مباركه ، ۱۳۸۱ ، ۳۰۷ص .

چرا علّامه طباطبايى رحمه الله در بررسى حديث ، توجّه جدى به سند ندارد؟ از نظر علّامه ، چه معيارهايى براى نقد متن ، معتبر است؟ مراد علّامه از جرى چيست و چرا در باره بخش عظيمى از روايات ، اين داورى را مى كند؟ اينها ، سؤال هايى است كه باعث ترسيم اين پايان نامه گشته ، كه در هفت فصل به نقد و بررسى آنها پرداخته است :
وى ، در تحقيق خود كوشيده تا با استخراج داورى هاى علّامه ، و ساماندهى نظرات ايشان در نقد و فهم حديث ، تداوم بخش حركتى باشد كه اين متفكر ، در جهت پيراستن گنجينه حديث در دوره معاصر آغاز كرده است . وى ، استقصاى تمام نظرات را مد نظر نداشته ، بلكه هدفش ارائه اجمالى اين نظرات بوده است .
نويسنده ، ابتدا به بررسى روايات موجود ، در دو مرحله پرداخته است : عصر پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله و عصر ائمه اهل بيت عليهم السلام . پس از آن ، آراى محققانى را گزارش مى كند كه در اين باره نگاشته هايى مستقل داشته اند . در گزارش آراى محققان ، به نقل مستقل ديدگاه هر يك از ايشان نپرداخته ، بلكه چيزهايى را نقل كرده كه در جمع بندى كلّى ، مى توان از نظرات اين عالمان به دست آورد . در ارائه نمونه ها ، به آنچه ايشان در كتاب هايشان آورده اند بسنده نكرده ، و كوشيده تا نمونه هايى جديد از منابع شيعه و سنّى بياورد . در اين قسمت نيز دو مجموعه معيار : معيارهاى فهم و معيارهاى نقد حديث را آورده است .

۴۰۰ . مفهوم عقل در كتاب «العقل و الجهل» اصول كافى با تأكيد بر شرح ملّاصدرا ،

اباذر جعفرى ، كارشناسى ارشد الهيات و معارف اسلامى ، مؤسسه آموزشى و پژوهشى امام خمينى رحمه الله ، استاد راهنما : دكتر رضا برنجكار ، استاد مشاور : حجة الاسلام امير ديوانى ، ۱۳۸۰ ، ۱۷۴ ص .
لفظ «عقل» در روايات در چه مواردى استعمال شده است؟ ويژگى هاى ذكر شده براى آن چيست؟ چه كاركردهايى براى عقل ذكر شده است؟ آيا يك معنا از عقل در اين روايات قصد شده ، يا معانى متعددى مورد نظر بوده است ؟ پاسخ به اين پرسش ها ، هدف نگارنده اين تحقيق است .
وى ، براى رسيدن به مفهوم «عقل» در روايات ، كاربردهاى اين لفظ در احاديث كتاب العقل و الجهل اصول كافى را بررسى نموده است . نخست ، معانى لغوى اين واژه را بررسى كرده و سپس به اصطلاحات گوناگون عقل ، در علوم مختلف اشاره نموده ،