243
چکيده پايان نامه هاي حديثي

و دكتر سيّد مرتضى آية اللّه زاده شيرازى ، استاد مشاور : حجة الاسلام محمّد على مهدوى راد ، ۱۳۸۲ ، ۳۲۶ ص .
تمايز فقه الحديث با ديگر دانش هاى حديث ، بالاخص دراية الحديث ، از عمده ترين مسائلى است كه در اين رساله ، مورد بحث و بررسى قرار گرفته ، و چون هدف آن ، به دست دادن روشى براى فهم حديث است ، با تكيه بر روش شناسى فقه الحديث ، اين مرز را مشخص نموده است ؛ لذا ضمن مورد بحث قرار دادن فقه الحديث ، از جهات گوناگون ، ادبيات و تعاريف و مفاهيم مربوط به اين علم را بيان نموده ، و براى وضوح و روشنىِ نسبتِ فقه الحديث با دراية الحديث ، مراحلى را كه از دوره آغازين اسلام و صدور حديث در نزد متقدمين تاكنون طى شده ، مورد بحث قرار داده است .
نگارنده ، اين رساله را از پيش گفتار ، مقدمه و پنج فصل فراهم آورده است :
در پيش گفتار ، مسير شكل گيرى رساله ، و در مقدمه، اهمّيّت حديث و فهم آن را آورده است.
در فصل اوّل ، ادبيات ، تعاريف و مفاهيم مربوط به فقه الحديث ، نسبت فقه الحديث با دراية الحديث ، جايگاه هريك در قرآن وروايات ، حديث در اصطلاح علم حديث ، و فقه الحديث در اصطلاح را توضيح مى دهد .
فصل دوم را به روش شناسى فقه الحديث ـ كه موضوع و بخش اصلى پژوهش است ـ اختصاص داده است . وى در اين فصل ، دو موضوع اصلىِ فحص درونى و فحص بيرونى در فقه الحديث را ، به صورتى مبسوط آورده است ، و به تناسب ، تمايز نقد و فقه و نقش معايير نقد در فقه الحديث را ، با ذكر نمونه هايى بيان كرده است .
در فصل سوم ، كيفيات عارض بر نقلْ از حيث منقول (مانند نقل به معنا و شروط آن و اختصار و تقطيع) را ، كه ارتباط وثيقى با فقه الحديث دارد توضيح داده است .
در فصل چهارم ، انواع مصطلحات حديثى مأخوذ از متن را ، با ذكر مثال هايى ذكر كرده است و نهايتا در فصل پنجم ، به يكى از موضوعات اساسى و مطرح در فقه الحديث ، يعنى مختلف الحديث و راه هاى علاج آن ، در ضمن مباحث مربوط به اخبار علاجيه و تعادل و تراجيح و راه هاى جمع ، حل و رد حديث به هنگام تعارض پرداخته است .

۲۸۸ . روش شناسى فقه الحديثى فيض در «وافى» ،

محمّد على بازوبندى ، كارشناس علوم قرآن و حديث ، دانشگاه علوم اسلامى رضوى ، استاد راهنما : حجة الاسلام محمّد على مهدوى راد ، استاد مشاور : آية اللّه محمّد هادى معرفت ، ۱۳۸۲ ، ۲۳۰ص .


چکيده پايان نامه هاي حديثي
242

آشنايى با زندگى و آثار صدوق ، خصوصا كتاب من لا يحضره الفقيه و بيان هفت روش از روش هاى شيخ صدوق در اين كتاب كه اهمّيّت بيشترى از ساير روش هايش داشته ، و داورى در مورد اين هفت روش مهم ، از مطالبى است كه نگارنده در اين پايان نامه به آن پرداخته است .
بخش هاى سه گانه اين پايان نامه چنين است :
نخستين ويژگى ، حذف اسانيد است . به نظر نگارنده ، در كتاب فقيه مرحوم صدوق ، به مقدار زيادى اين حذف با روش هاى گوناگون مشاهده مى شود و ميان حديث شناسان ، در باره درستى و حجيت آن دسته از احاديث كه در كتاب بدون سند ذكر شده اند و يا نام راوى حديث در كتاب آمده ، ولى در مشيخه ، طريق خود را به آن راوى بيان نكرده ، اختلاف نظر وجود دارد .
وى، روش ديگر شيخ را ذكر اسانيد در مشيخه بيان مى كند، و اين كه شيخ در مشيخه فقيه، حدود چهارصد طريق ذكر نموده و در اين بيان ، به توضيح و داورى هاى رجالى نيز مى پردازد .
در مورد روش سوم نيز مى نويسد : «روش سوم شيخ ، نوع عرضه متن حديث است كه با تأمل در احاديث كتاب ، معلوم مى شود نمونه هايى از تلخيص و جمع ، افزودن ، اشتباه و تكرار در احاديث فقيه موجود است» .
روش چهارم ، فتوا دادن به احاديث است كه برخى بر آن اشكال نموده اند و در ضمن ، هم به موضوع مبادرات فتوايى و نيز فتواهاى تقيه اى صدوق، در ضمنِ اين روش اشاره مى كند.
روش پنجم شيخ ، توضيح و تبيين در ذيل احاديث است كه وى ، اين توضيحات را شامل توضيح واژگان غريب ، تبيين مراد از حديث ، برداشت فقهى خود از حديث و توضيح سندى و رجالى مى داند.
روش ششم صدوق ، مسئله حل تعارض احاديث است كه در آن ، به دوازده روش از شيخ در فقيه ، در حل تعارض احاديث اشاره مى كند .
روش هفتم ، در باره بيان علل احكام است ، كه در پاره اى از موارد شامل تخصيص ابواب ، ايراد عبارات و احاديث از منابع مصرح و غيرمصرح ، در بيان فلسفه احكام است .

۲۸۷ . روش شناسى فقه الحديث ،

داوود سليمانى ، دكترى علوم قرآن و حديث ، دانشكده الهيات و معارف اسلامى دانشگاه تهران ، استادان راهنما : دكتر سيّد محمّد باقر حجتى

  • نام منبع :
    چکيده پايان نامه هاي حديثي
    سایر پدیدآورندگان :
    مهدی هوشمند
    تعداد جلد :
    2
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1389
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 6068
صفحه از 407
پرینت  ارسال به