35
حديث پژوهي

محقّق كتاب ، آقاى على بديوى ، شرح حال اجمالى اى از بغدادى ارائه مى كند و همچنين منابع روايىِ وى را در اين كتاب ، بيست عنوان بر مى شمارد. اين كتاب بر پايه يك نسخه در كتاب خانه ظاهريه ، تصحيح شده است.
۳ . الشفاء فى الطبّ المسند عن السيد المصطفى ، احمد بن يوسف التيفاشى ( ۵۸۰ ـ ۶۵۱ ق ) ، تحقيق : عبد المعطى امين قلعه جى ، بيروت : دار المعرفة ، ۱۴۰۸ ق / ۱۹۸۸ م ، ۲۸۹ ص.
نويسنده ، زاده شهر قَفصه از مناطق افريقاست . وى تحصيل را در زادگاه خود آغاز كرد و سپس به مصر رفت و با ابو يوسف بغدادى ، آشنا شد و همچنين به دمشق مسافرت كرد و نزد تاج الدين كندى ، درس آموخت .
وى در مقدّمه مى گويد كه ابو نعيم اصفهانى ، روايات پزشكى را از پيامبر صلى الله عليه و آله در كتاب طبّ النبىّ گردآورْد ؛ لكن با مسانيد متعدّد و برخى تكرارها. نويسنده ، بجز ابو نعيم و صحابى ناقل از پيامبر ، بقيه اسناد را حذف كرده و روايات مكرّر را نيز انداخته است. اين كتاب ، بر اساس تنظيم ابو نعيم ، در هفت مقاله ، تنظيم شده است :
فضل صناعة الطب و ماجاء فى تعلّمه ؛ معرفة تركيب البدن و ترتيب الصحّة ؛ انواع العلل و معرفة علاج كلّ نوع منها ؛ معرفة العقاقير و منافعها ؛ الحمية و معرفة قوى الأغذية ؛ الفواكه ؛ اللُحْمان .
۴ . الطبّ النبوى ، ابو عبد اللّه محمّد بن احمد الذهبى ( ۶۷۳ ـ ۷۴۸ ق ) ، تحقيق و شرح و تعليق : احمد رفعت البدراوى ، بيروت : دار إحياء العلوم ، ج ۲ ، ۱۴۰۶ ق / ۱۹۸۶ م.
ذهبى ، در مقدّمه كتاب ، فرايض مسلمان را پس از تقرّب به خداوند ، با انجام دادن اطاعت ها و ترك منهيات ، توجّه به سلامتى و درمان بيمارى ها مى داند. با اين ديدگاه ، اقدام به گردآورى روايات مربوط به حفظ سلامتى ( بهداشت ) و درمان بيمارى ها مى كند و اين كتاب را مى نگارد.
كتاب ، از سه فن تشكيل شده است : فى قواعد الطبّ : علمه و عمله ؛ فى الأدوية والاغذية ؛ فى علاج الأمراض .


حديث پژوهي
34

۱ . المصنّف ، ابن ابى شيبة ، كتاب الطب ، ج ۵ ، ص ۴۲۱ .
مصادر مستقل حديثى اهل سنّت ، بدين قرار است :
۱ . الطبّ النبوى ، ابو نعيم احمد بن عبد اللّه الاصفهانى ( ۳۳۶ ـ ۴۳۰ يا ۴۳۲ ق ) ، تحقيق : عمر رجب ، ألمانيا : Marbury - Lahn ، جامعة فيليبس ، ۱۹۶۹ م ، ۱۸۹ ص. ۱
اين كتاب ، به تازگى نيز به عنوان پايان نامه دكترى تحقيق شده و با اين شناسه ، به چاپ رسيده است : دراسة و تحقيق : مصطفى خضر دونمز التركى ، ۲ ج ، بيروت : دار ابن حزم ، ۱۴۲۷ ق / ۲۰۰۶ م.
از اين كتاب ، يك نسخه عكسى در كتاب خانه آية اللّه مرعشى ، به شماره عكس ۹۰۲ ق در ۱۴۱برگ وجود دارد كه از آخر ، افتادگى دارد. ۲
۲ . الطبّ النبوى ، موفّق الدين عبد اللطيف البغدادى ( ۵۷۷ ـ ۶۲۹ ق ) ، تحقيق : يوسف على بديوى ، دمشق ـ بيروت : دار ابن كثير ، ۱۴۱۰ ق / ۱۹۹۰ م ، ۳۱۴ ص.
همچنين اين كتاب ، با تصحيح عبد المعطى امين قلعه جى ، به چاپ رسيده است.
عبد اللطيف بغدادى را عالمى كثير التصنيف توصيف كرده اند كه بيشترين عرضه هاى علمى وى پزشكى و ادبيات است. او در كتاب طب النبى ، با استفاده از آگاهى هاى پزشكى ، رواياتى از پيامبر صلى الله عليه و آله در موضوعات مختلف گردآورده است. اين اثر ، صبغه يك كتاب حديثى محض ندارد ؛ چرا كه با تحليل ها ، درآمدها و توضيحات فراوان نويسنده ، همراه شده است .
بغدادى ، كتابش را در سه فن ، سامان داده است : فن نخست ، به قواعد علمى و عملى پزشكى اختصاص دارد. در فن دوم ، با عنوان «ادويه و اغذيه» ، به خوراكى ها و آثار دارويى آنها و نيز داروهاى تركيبى پرداخته است. فن سوم نيز به علاج بيمارى ها اختصاص دارد.

1.المعجم الشامل للتراث العربى المطبوع ، ج ۵ ، ص ۲۵۳ .

2.دائرة المعارف بزرگ اسلامى ، ج ۶ ، ص ۳۳۶ .

  • نام منبع :
    حديث پژوهي
    سایر پدیدآورندگان :
    مهدی مهریزی
    تعداد جلد :
    3
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1389
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 8081
صفحه از 399
پرینت  ارسال به