جهت حفظ و امن و دفع مرض و فتنه. اشتغال به علم حديث واجب آمد... لاجرم بر خلاصه آن اختصار نمود ، يعنى بر بيان بعضى از سير و شمايل و اخلاق سيّد المرسلين صلى الله عليه و آله اقتصار لازم ديد. به گفته برگل ( ۲ / ۸۲۳ ) خواسته به يك كرشمه دو كار كند : از تاخت و تاز «سپاهيان خراسان» ، يعنى لشكر همايون كه از دهلى به گجرات آمده بودند ، جلوگيرى كند و نيز بيمارى طاعون را برگرداند. در ۱۰ «باب» : ۱ . احوال آن حضرت پيش از تولد تا پيش از بعثت ؛ ۲ . احوال ايشان پس از بعثت ؛ ۳ . نماز آن حضرت ؛ ۴ . زكات ؛ ۵ . روزه گيرى ؛ ۶ . حج گزارى ايشان ؛ ۷ . معاش و معاشرت ايشان ؛ ۸ . طب آن حضرت ؛ ۹ . دعاها ؛ ۱۰ . احوال متفرق از غزوه ها ، همسران ، فرزندان و عمويان ، موالى و حوارى و خدم و حارسان نگهبان ايشان ، فرستادگان و كاتبان و دواب و سلاح و پوشاك ايشان. و خود بدان نامى نداده است. اين كتاب در برگل ( ۲ / ۸۲۳ ) به دو نام «سير نبوى يا منتخب سفر السعادة» و «السير و السلوك» به گونه دو كتاب ياد شده است. آغاز : حديثى كه سلسله اسناد آن را به عقل و نقل متصل گشته ، مرفوع و عنعنه روايت آن... حمد خداوندى است كه جواهر زواهر اخبار و آثار.
مشترك ۱۰ / ۲۱۸ «منتخب سفر السعادة : سير نبوى» ( ۱نسخه ) ، ۲۵۴ «سيرت النبى» ( ۲ نسخه ) ؛ نسخه ها ۶ / ۴۴۹۱ «سيرت نبوى» ( ۱ نسخه ) كه به نادرست ، به استناد فهرست بشير حسين ( ۱ / ۲۲ ) ، نام نگارنده را ميرعبد العاقل و تاريخ نگارش را ۷۴۱ ق / ۱۳۴۰ م آورده است ؛ استورى ۱۹۲ ش ۲۳۹ «سير نبوى» ؛ برگل ۲ / ۸۲۲ زندگى نامه و نام يا نشانىِ چهار كار ديگرش ، ۲ / ۸۲۳ ش ۵۱۴ «سير نبوى» ؛ علماى هند ۱۰۶ ؛ نفيسى ۱ / ۳۷۲ زندگى نامه و چند كارش و همين اثر «سير نبوى يا منتخب كتاب سفر السعادة» ؛ علماى هند ۱۰۶ .

۳ . ترجمه به زبان اردو كه آقاى منزوى ، دو ترجمه را گوشزد كرده است . ^۱
۴ . شرح ديگرى نيز در فهرستواره از محمّد محسن ، فرزند ابراهيم معرفى شده كه گزارش آن چنين است :
شرح صراط المستقيم : شرح سفر السعادة متن از فيروزآبادى ( هف ) شرح از محمّد محسن ، فرزند ابراهيم ، فرزند جلال. نام متن در ديباچه «صراط مستقيم» و نام نگارنده اش آمده و مى افزايد كه چون نگارنده ، از اصحاب ظاهر بود و بنابر مذهب خود سخنانى گفته بود و شيخ اجل عبد الحق دهلوى ، بر آن كتاب شرح كرده و به غايت اطناب كشيده بود ، اين فقير مى خواهد بر طبق مذهب حنفى ، متن و شرح آن را به ايجاز درآورم و بعضى سخنان كه از مشايخ خود شنيده ام ، يا نكاتى را كه به من الهام شده ، ايراد كنم .
آغاز ( متن ) : بعد از حمد و ثناى حضرت كبريا ، و درود بى انتها. آغاز ( شرح ) : الحمد للّه الذى أمرنا بمتابعة نبيه الرحيم ، والصلاة والسلام على نبيه و حبيبه الكريم... امّا بعد ، مى گويد ، كه چون كتاب صراط مستقيم به غايت وجودت.
مشترك ۴ / ۲۳۶۹ ( ۱ نسخه ) ؛ گنج ش ۳۶۳۶ . ^۲

د . گزيده ها

سيد عبد الأول زيدپورى ، گزيده اى از اين اثر به سال ۹۶۸ ق ، فراهم آورده است . آقاى منزوى ، در باره اين گزيده مى نويسد :
سفر السعادة : سير نبوى. فيروزآبادى. منتخب از زيدپورى ، سيّد عبد الأول فرزند علا ، فرزند حسن ( د ۹۶۸ ق / ۶۱ ـ ۱۵۶ م ). گزيده اى است از سفر السعادة به درخواست بيرم خان ، خان خانان ، به روزگار اكبر ( ۹۶۳ ق ـ ۱۰۱۴ م ). وى در ديباچه مى نويسد : «در اواخر احدى و اربعين و تسعمئه ( ۹۴۱ ق / ۱۵۳۵ م ) كه لشكر خراسان از ولايت دهلى ، متوجه ممالك گجرات شد.