191
حديث پژوهي

شده است. ۱
نام شانزده نفر از شاگردان وى نيز در كتب تراجم آمده است .
آثار حديثى وى عبارت اند از :
يك . التفسير الكبير . ابن حزم گفته است :
هو الكتاب الذى أقطع قطعا لا أستثنى فيه أنّه لم يولف فى الإسلام مثله ولا تفسير محمّد بن جرير الطبرى و لاغيره.
دو . المسند الكبير ـ كه در ادامه بدان خواهيم پرداخت ـ .
سه . مصنّف فى فتاوى الصحابة والتابعين و من دونهم.
چهار . ما روى فى الحوض والكوثر . ۲ اين اثر ، به تازگى به چاپ رسيده است . ۳
وى آثارى را از شرق به غرب بُرد كه در شش مورد ، تنها راوى مغربى به شمار مى رود :
ـ المصنّف ، ابى بكر بن ابى شيبه ؛
ـ كتاب الفقه ، محمّد بن ادريس شافعى ؛
ـ كتاب التاريخ ، خليفة بن خيّاط ؛
ـ كتاب الطبقات ، خليفه بن خيّاط ؛
ـ كتاب السير ، عمر بن عبد العزيز ، دورقى . ۴
جالب است دانسته شود كه او در ۵۵ شيخ با بخارى ، ۸۹ شيخ با مسلم ، ۱۰۳ شيخ با ابو داوود ، ۱۰۱ شيخ با ابن ماجه ، ۵۵ شيخ با ترمذى و ۸۸ شيخ با نسايى ، اشتراك دارد . ۵
در شرح حال وى چند كتاب مستقل تأليف شده است :

1.بقى بن مخلد القرطبى ، ص ۴۲ ـ ۴۵ .

2.همان ، ص ۴۷ ـ ۵۱ .

3.مرويات الصحابة فى الحوض والكوثر ، تحقيق : عبد القادر محمّد عطا صوفى ، مكتبة العلوم و الحكم ، ۱۴۱۳ ق .

4.همان ، ص ۵۲ .

5.مدرسة الحديث بالأندلس ، ص ۱ .


حديث پژوهي
190

او بسيارى از كتب شرقى را به غرب آورد. ۱ از آثار وى دو كتاب به چاپ رسيده است :
يك . الجامع تفسير القرآن ، عبد اللّه بن وهب بن مسلم ( ۱۲۵ ـ ۱۹۷ ق ) به روايت سحنون . اين كتاب ، در سه جلد ، توسّط انتشارات دار الغرب الاسلامى به چاپ رسيده است.
دو . المدوّنة الكبرى للامام مالك بن أنس ( م ۱۷۹ ق ) به روايت سحنون. اين كتاب ، سماعات ابن القاسم از مالك است كه وقتى سحنون از او مى پرسيد ، آنها را در جواب مى گفت . سحنون ، علاوه بر جمع آنها ، اضافاتى را از الموطأ و سماعات خود از شيوخش را نيز بر آن افزوده است. المدوّنة دومين كتاب مذهب مالكى پس از الموطأ است و محور شروح و تعليقات بسيار قرار گرفته است. ۲ اين كتاب ، در پنج جلد توسط دار الكتب العلمية در بيروت ، به چاپ رسيده است.

۳ . بقىّ بن مُخَلَّد قُرطُبى ( ۲۰۱ ـ ۲۷۶ ق )

وى در قرطبه زاده شد. نخست ، نزد محمّد بن عيسى معافرى ، معروف به اعشى ( م ۲۲۱ ق ) دانش آموخت و در حدود سال هاى ۲۲۶ ق ، به مصر رفت و پس از آن ، وارد كوفه شد. در اين سفر ، حدود بيست سال در شرق ماند. سفر دوم او به شرق ، چهارده سال به طول انجاميد و در سال ۲۷۳ ق ، به اندلس بازگشت.
وى در سفرهاى خود در مصر ، شام ، كوفه و بغداد حضور يافت و برخى مدّعى شده اند كه به خراسان و همدان نيز رفت ؛ ولى ذهبى اين مطلب را انكار كرده است. ۳
بقى بن مَخْلَد ، از ۲۴۸ نفر حديث فراگرفت كه نام ۶۲ نفر آنان در مصادر ، ذكر

1.الجامع ، ج ۱ ، ص ۱۹ .

2.طبق الارطاب ، ص ۱۳۰ ـ ۱۳۱ . نيز براى آگاهى از شروح ، تعليقات و تكميلات المدونة ، ر. ك : تاريخ الادب العربى ، بروكلمان .

3.سير اعلام النبلاء ، ج ۱۳ ، ص ۲۹۰ .

  • نام منبع :
    حديث پژوهي
    سایر پدیدآورندگان :
    مهدی مهریزی
    تعداد جلد :
    3
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1389
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 7857
صفحه از 399
پرینت  ارسال به