خداوند متعال ، آماده مى‏سازد .
اينك ، توضيح كوتاهى در باره اين سه گونه حكمت :

۱ . حكمت علمى‏

مقصود از حكمت علمى ، هر گونه دانستنى يا معرفتى است كه براى صعود به مقام انسان كامل ، ضرورى است. به سخن ديگر ، هم دانش مربوط به عقايد ، «حكمت» است ، هم دانش مربوط به اخلاق ، و هم دانش مربوط به اَعمال . از اين روست كه قرآن كريم ، پس از ارائه ره‏نمودهاى گوناگون در عرصه‏هاى اعتقادى و اخلاقى و عملى ، همه آنها را حكمت مى‏نامد و مى‏فرمايد :
(ذَ لِكَ مِمَّا أَوْحَى‏ إِلَيْكَ رَبُّكَ مِنَ الْحِكْمَةِ .^۱
اين [ سفارش‏ها ] از حكمت‏هايى است كه پروردگارت به تو وحى كرده است) .
اين مفهوم از حكمت ، نخستين فلسفه بعثت انبياى الهى است. قرآن كريم ، در آيات متعدّدى ، بر اين مطلب ، تأكيد كرده است ، از جمله در اين آيه :
(لَقَدْ مَنَّ اللَّهُ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ إِذْ بَعَثَ فِيهِمْ رَسُولًا مِّنْ أَنفُسِهِمْ يَتْلُواْ عَلَيْهِمْ ءَايَتِهِ وَيُزَكِّيهِمْ وَيُعَلِّمُهُمُ الْكِتَبَ وَالْحِكْمَةَ وَإِن كَانُواْ مِن قَبْلُ لَفِى ضَلَلٍ مُّبِينٍ .^۲
بى گمان ، [ خدا] بر مؤمنان در بر انگيختن فرستاده‏اى از ميان خود ايشان ، منّت نهاده است ، كه آياتش را برايشان مى‏خواند و آنها را پاكيزه مى‏گرداند و به ايشان ، كتاب و حكمت مى‏آموزد ، هر چند پيش از آن ، در گم‏راهىِ آشكارى بودند) .

بنا بر اين ، از منظر واژه‏شناسى ، كلمه «حكمت» ، حاكى از نوعى استوارى و اِتقان است و در توصيف هر چيز استوار و نفوذناپذير ، اعم از مادّى يا معنوى ، استفاده مى‏گردد .

حكمت ، در قرآن و حديث‏

واژه «حكمت» ، بيست بار در قرآن كريم آمده است و خداوند متعال ، در اين كتاب آسمانى ، ۹۱ بار ، خود را با صفت «حكيم» ستوده است .^۱
تأمّل در موارد كاربرد اين واژه در متون اسلامى ، نشان مى‏دهد كه حكمت ، از نگاه قرآن و حديث ، عبارت است از : «مقدّماتِ استوار علمى و عملى و روانى، براى نيل به مقصد والاى انسانيّت» و آنچه احاديث اسلامى در تفسير «حكمت» آورده‏اند ، در واقع ، مصداقى از مصاديق اين تعريف كلّى است.

اقسام حكمت‏

بر پايه آنچه در تعريف كلّى ذكر كرديم ، حكمت از نگاه قرآن و حديث ، به سه نوع تقسيم مى‏شود : حكمت علمى ، حكمت عملى و حكمت حقيقى . گفتنى است كه اين تقسيم‏بندى و نام‏گذارى ، بر اساس تأمّل در كاربردهاى واژه حكمت در قرآن و احاديث اسلامى است .
حكمت‏هاى علمى و عملى و حقيقى ، هر يك به منزله پلّه‏هاى نردبان استوارى هستند كه انسان با بهره‏گيرى از آنها ، به قلّه كمال انسانيّت ، صعود مى‏كند . جالب توجّه است كه بدانيم پلّه اوّل اين نردبان (حكمت علمى) را فرستادگان خداوند متعال ، بنا نهاده‏اند . پلّه دوم (حكمت عملى) را انسان ، خود بايد بسازد و پس از ساخته شدن آن ، آخرين پلّه جهش به مقام انسان كامل (يعنى حكمت حقيقى) را