75
حکمت ‌نامه حضرت عبدالعظيم الحسني عليه السلام

همچنين ابن حجر ، اجمالاً عدم فهم حديث ياد شده را تأييد مى‏كند .۱
البتّه عدّه‏اى از جمله افراد ياد شده خواسته‏اند كه ولو به صورت احتمال ، مقصود از خلفاى دوازده‏گانه را بيان كنند ؛ ليكن با تأمّل در آنچه گفته‏اند ، مشخّص مى‏گردد كه مدّعاى آنان ، نه از حيث عدد و نه از حيث ويژگى‏ها، با آنچه پيامبر صلى اللَّه عليه و آله فرموده ، قابل انطباق نيست .۲

1.فتح البارى : ج ۱۳ ص ۲۱۲.

2.براى آگاهى بيشتر در اين زمينه و نقد نظريه‏هاى مختلف ، ر . ك : دانش‏نامه قرآن و حديث: ج ۹ ص ۳۶۶-۳۷۴.


حکمت ‌نامه حضرت عبدالعظيم الحسني عليه السلام
74

شايع «خليفه» توجّه كرده‏اند و در ميان حاكمان و قدرت‏مداران ، به دنبال خليفه گشته‏اند . بديهى است كه حاكمان ظالم و خونريزى همانند يزيد و عبد الملك را نمى‏توان خليفه بزرگ‏ترينِ پيامبران الهى و خاتم آنان دانست .
بارى ! ترديدى نيست كه هدف پيامبر صلى اللَّه عليه و آله از اين سخن ، معرّفى بهترين كسانى است كه پس از او شايستگى كامل را براى رهبرى امّت اسلامى دارند ؛ ليكن با عنايت به اين كه مقام نبوّت ، منزّه از سخن لغو يا معمّاگونه است ، مسئله مهم در فقه الحديث و فهم سخن پيامبر خدا ، تعيين مصداق خلفاى دوازده گانه‏اى است كه ايشان ، آنان را به عنوان خلفاى شايسته خود ، معرّفى نموده است .
از نگاه پيروان اهل بيت عليهم السلام ، پاسخ، روشن است ؛ زيرا آنان بر اين باورند كه خلفاى دوازده گانه پيامبر صلى اللَّه عليه و آله، دوازده تن از اهل بيت ايشان اند كه اوّلين آنها، امام على عليه السلام و آخرين آنها، امام مهدى عليه السلام است كه هم‏اكنون ، زنده است و روزى جهان را از عدل و داد پُر خواهد كرد .۱
محدّثان اهل سنّت با اين كه حديث جابر بن سَمُره را صحيح مى‏دانند ، پاسخ روشنى براى تبيين مصاديق خلفاى دوازده‏گانه ندارند ، تا آن جا كه ابن جوزى در كتاب كشف المشكل مى‏گويد :
اگر چه در باره اين حديث جستجوى بسيار كردم و در مورد آن سؤال نمودم ، ليكن كسى را نيافتم كه مقصود [واقعى‏] آن را بداند .۲
مهلّب نيز چنين تصريح مى‏نمايد :
كسى را نيافتم كه به معناى حقيقى اين حديث ، رسيده باشد .۳

1.ر . ك : دانش‏نامه قرآن و حديث : ج‏۹ ص ۳۳۳ (اهل بيت عليهم السلام / فصل يكم / احاديث در بر دارنده شمار امامان و نام‏هاى آنان) و اهل بيت عليهم السلام در قرآن و حديث : ص‏۱۹۷ (شمار امامان و نام‏هاى آنان) .

2.كشف المشكل : ج ۱ ص ۴۴۹ . نيز ، ر . ك : فتح البارى : ج ۱۳ ص ۲۱۲ .

3.ر . ك : فتح البارى : ج ۱۳ ص ۲۱۱ .

  • نام منبع :
    حکمت ‌نامه حضرت عبدالعظيم الحسني عليه السلام
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدی ری‌شهری
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1390
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 6578
صفحه از 339
پرینت  ارسال به