99
درآمدي بر تفسير جامع روايي

و برخى از مراتب ، ويژه مفسّران و راسخان در علم ؛ ولى فهم برخى از لايه‏هاى عميق قرآن ، ويژه پيامبر صلى اللَّه عليه وآله و خاندان رسالت است .
به سخن ديگر ، قرآن ، عهده‏دار ترسيم خطوط اصلى و كلّى دين است ، و سنّت پيامبر صلى اللَّه عليه وآله و اهل بيت عليهم السلام ، عهده‏دار بيان حدود جزئيات دين . از اين رو ، دين‏شناسى به مفهوم كامل آن ، تنها در پرتو هدايت قرآن و سنت در كنار هم امكان‏پذير است و در محدوده مبانى اعتقادى و برنامه‏هاى عملى دين - كه برآيند نهايى معارف قرآنى است - كتاب و سنّت ، پيوندى ناگسستنى دارند .
بنا بر اين ، پيامبر خدا صلى اللَّه عليه وآله و اهل بيت او نه تنها شيوه تفسير قرآن را - چنان كه توضيح خواهيم داد - آموزش مى‏دهند ، بلكه در استنتاج نهايى معارف اين كتاب آسمانى ، نقش كليدى دارند .

عرصه‏هاى نقش‏آفرينى سنّت در معرفت دينى‏

با عنايت به آنچه گذشت ، مى‏توانيم برجسته‏ترين موارد نقش‏آفرينى سنّت را در خدمت به قرآن و معارف حياتبخش اسلام ، در اين عرصه‏ها خلاصه كنيم :
۱ . آموزش شيوه تفسير قرآن ؛ ۱
۲ . بيان موارد تقييد ، تخصيص و نسخ برخى آيات قرآن ؛
۳ . بيان تفاصيل احكام قرآن ؛
۴ . بيان احكام اسلام در حوزه سكوت قرآن بحسب ظاهر ؛

1.ر . ك : ص ۱۰۱ (فصل چهارم / آموزش روش تفسير قرآن) .


درآمدي بر تفسير جامع روايي
98

را براى مخالف ، اقامه كند .
ولى در شرح و تفصيل احكام فرعى ، چاره‏اى جز استفاده كردن از حديث نبوى نيست ، چنان كه خود قرآن شريف هم ، اين قبيل مطالب را به توضيحات پيامبر خدا ، حواله داده است و آيه شريفِ :(آنچه را كه پيامبر به شما داده است ، بگيريد و از آنچه شما را باز داشته ، باز ايستيد)
و آنچه در تفسير آن رسيده ، همه به همين قسمت مربوط اند . همچنين ، قسمت‏هايى كه مربوط به داستان‏ها و يا مربوط به تفاصيل «معاد» هستند ، در آنها هم حديث پيامبر صلى اللَّه عليه وآله ، لازم و حتمى است .
خلاصه ، از آنچه گفتيم روشن مى‏شود كه شأن پيامبر خدا در چنين مقامى ، تنها و تنها جنبه آموزش است و معلوم است كه آموزش ، فقط يك نحو راه‏نمايى است كه استاد آگاه و خبير ، به وسيله آن ، ذهن شاگرد را براى درك كردن چيزى كه براى او سنگين و دشوار است ، ارشاد و رهبرى مى‏نمايد . ۱

د - فهم قرآن از طريق سنّت ، تنها در برخى سطوح‏

به نظر مى‏رسد براى تبيينِ دقيق رابطه متقابل قرآن و حديث ، و نقش سنّت پيامبر و اهل بيت عليهم السلام در تفسير قرآن و فهم معارف دينى ، بايد ميان مراتب معارف قرآن و سطوح تفسير آن ، تفصيل قائل شد ، بدين معنا كه برخى از مراتب معارف قرآن ، قابل دسترسى براى همگان است

1.الميزان فى تفسير القرآن : ج ۱ ص ۱۱ (مقدّمه) . نيز ، ر . ك : الفرقان فى تفسير القرآن : ج ۱ ص ۱۷ (يادداشت علامه طباطبايى) .

  • نام منبع :
    درآمدي بر تفسير جامع روايي
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدی ری‌شهری
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1390
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 3475
صفحه از 190
پرینت  ارسال به