93
درآمدي بر تفسير جامع روايي

ناميد و آنان را به تدبّر در آن ، دعوت كرد و كسانى را كه در آن تدبّر نمى‏كنند ، مورد سرزنش قرار داد؟!
ثانياً مبهم بودن قرآن ، با معجزه بودن آن ، سازگار نيست ؛ زيرا سخنى مى‏تواند معجزه باشد و ارتباطِ آورنده آن را با خداوند متعال ، اثبات نمايد كه براى مردمِ اهل آن زبان ، قابل فهم باشد . بنا بر اين ، سخنى كه عموم مردم ، قادر به درك آن نيستند ، معجزه و نشانه نبوّت نيست .
ثالثاً بر پايه احاديث فراوانى كه از اهل بيت عليهم السلام رسيده‏اند ، عرضه سنّت بر قرآن ، يكى از معيارهاى تشخيص حديث صحيح از ناصحيح است . از پيامبر خدا صلى اللَّه عليه وآله روايت شده كه مى‏فرمايد :
إنَّ عَلى‏ كُلِّ حَقِّ حَقيقَةً ، وَ عَلى‏ كُلِّ صَوابٍ نوراً؛ فَما وافَقَ كِتابَ اللَّهِ فَخُذوهُ ، وَ ما خالَفَ كِتابَ اللَّهِ فَدَعوهُ . ۱
هر حقّى از حقيقتى برخوردار است ، و هر درستى ، از نورانيّتى . پس آنچه را كه موافق كتاب خداست ، بگيريد ، و آنچه را كه مخالف كتاب خداست ، رها كنيد .
بديهى است كه معيارْ بودن قرآن براى تشخيص درستى يا نادرستى سنّت (حديث) ، مبتنى بر امكان دستيابى به معانى قرآن و نيز حجّيت ظواهر آن است و چيزى كه خود ، مبهم و غير قابل فهم باشد ، نمى‏تواند ميزان شناخت چيزى ديگر شود .
رابعاً در برخى احاديث ، مبهم و غير قابل فهم بودن قرآن ، صريحاً

1.الكافى : ج ۱ ص ۶۹ ح ۱ ، الأمالى ، صدوق : ص ۴۴۹ ح ۶۰۸ .


درآمدي بر تفسير جامع روايي
92

ويژه پيامبر صلى اللَّه عليه وآله و خاندان ايشان است ؛ ۱ امّا اين ، بدان معنا نيست كه معارف قرآن ، به طور مطلق ، بالاتر از فهم عامّه مردم است و پژوهشگران دينى نبايد به متن قرآن ، مراجعه كنند ؛ زيرا :
اوّلاً قرآن كريم تصريح مى‏فرمايد :
(هَذَا بَيَانٌ لِّلنَّاسِ . ۲
اين (قرآن) ، روشنگرى براى مردم است) .
و مردم را به تدبّر در آيات خويش ، فرا مى‏خواند :
(كِتَبٌ أَنزَلْنَهُ إِلَيْكَ مُبَرَكٌ لِّيَدَّبَّرُوا ءَايَتِهِ وَ لِيَتَذَكَّرَ أُولُوا الْأَلْبَبِ . ۳
كتابى است خجسته كه به سوى تو فرستاديم تا در آيات آن بينديشند و خردمندان از آن پند گيرند) .
و كسانى را كه در آن تدبّر نمى‏كنند ، بدين گونه مورد عتاب قرار مى‏دهد كه :
(أَفَلَا يَتَدَبَّرُونَ الْقُرْءَانَ أَمْ عَلَى‏ قُلُوبٍ أَقْفَالُهَآ . ۴
آيا در قرآن نمى‏انديشند ، يا بر دل‏هايشان قفل‏هايى زده شده است؟) .
چگونه مى‏توان سخنى را كه براى مردم ، قابل فهم نيست ، «بيان»

1.ر .ك : ص ۲۶ (سطح حقايق قرآنى) و ص ۹۸ (فهم قرآن از طريق سنت تنها در برخى سطوح) و ص ۹۹ (عرصه‏هاى نقش‏آفرينى سنّت در معرفت دينى) .

2.آل عمران : آيه ۱۳۸ .

3.ص : آيه ۲۹ .

4.محمّد : آيه ۲۴ .

  • نام منبع :
    درآمدي بر تفسير جامع روايي
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدی ری‌شهری
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1390
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 3687
صفحه از 190
پرینت  ارسال به