علم هستم و على دروازه آن . هر كه جوياى علم است ، بايد از درِ آن بيايد» .
گفتنى است،رواياتى كه اهل ذكر را به«اهل بيت عليهم السلام» تفسير كرده‏اند، فراوان اند ؛ ^۱ امّا جالب‏تر از همه ، روايتى است از امام صادق عليه السلام كه بر پايه روش تفسير قرآن به قرآن ، اين مدّعا را اثبات كرده است :
لِلذِّكرِ مَعنَيانِ : القُرآنُ ومُحَمَّدٌ صلى اللَّه عليه وآله ، ونَحنُ أهلُ الذِّكرِ بِكِلا مَعنَيَيهِ ، أمّا مَعناهُ القُرآنُ فَقَولُهُ تَعالى‏ :(وَ أَنزَلْنَآ إِلَيْكَ الذِّكْرَ لِتُبَيِّنَ لِلنَّاسِ مَا نُزِّلَ إِلَيْهِمْ)
^۲ وقَولُهُ تَعالى‏ :(وَ إِنَّهُ لَذِكْرٌ لَّكَ وَ لِقَوْمِكَ وَ سَوْفَ تُسَْلُونَ)
^۳ وأمّا مَعناهُ مُحَمَّدٌ فَالآيَةُ فى سورَةِ الطَّلاقِ :(فَاتَّقُوا اللَّهَ يَأُولِى الْأَلْبَبِ الَّذِينَ ءَامَنُوا قَدْ أَنزَلَ اللَّهُ إِلَيْكُمْ ذِكْرًا * رَّسُولًا يَتْلُوا عَلَيْكُمْ ءَايَتِ اللَّهِ مُبَيِّنَتٍ لِّيُخْرِجَ الَّذِينَ ءَامَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّلِحَتِ مِنَ الظُّلُمَتِ إِلَى النُّورِ)
^۴ . ^۵
ذِكر دو معنى دارد: قرآن و محمّد صلى اللَّه عليه وآله و به هر دو مفهوم ، اهل ذكر ، ما هستيم؛ امّا ذكر به معناى قرآن ، خداوند مى‏فرمايد:(بر تو قرآن نازل كرديم تا آنچه را براى مردم نازل شده است ، برايشان بيان كنى)
و اين سخن پروردگار كه:(و قرآن ، سبب بلند آوازه گشتن تو و قوم توست و زودا كه بازخواست شويد)
و امّا ذكر به معناى محمّد صلى اللَّه عليه وآله : در سوره طلاق آمده است:(پس اى

بر اساس اين ره‏نمود ، خداوند متعال ، به مسلمانان دستور مى‏دهد كه براى تفسير كتاب او و تبيين مبهمات ، متشابهات و معارف گسترده و عميق آن ، در درجه اوّل - در صورتى كه دسترس داشته باشند - به سَرور اهل ذكر و بزرگ‏ترين آگاه نسبت به معارف قرآنى ، يعنى پيامبر خدا صلى اللَّه عليه وآله رجوع كنند و پس از او به اهل بيت آن بزرگوار - كه آگاه‏ترين افراد امّت به معارف اين كتاب آسمانى هستند - . از اين رو ، در روايات فراوانى ، «اهل ذكر» در آيه ياد شده ، به اهل بيت عليهم السلام تفسير شده است .
از پيامبر خدا صلى اللَّه عليه وآله نقل شده كه در تفسير آيه(فَسَْلُوا أَهْلَ الذِّكْرِ إِن كُنتُمْ لَا تَعْلَمُونَ ؛ اگر نمى‏دانيد ، از اهل ذكر [و دانش ]بپرسيد)
^۱ مى‏فرمايد :
الذِّكرُ أنا ، وَالأَئِمَّةُ أهلُ الذِّكرِ . ^۲
[مقصود از] ذكر، منم و [مقصود از] اهل ذكر، امامان اند .
نيز از امام على عليه السلام روايت شده است :
واللَّهِ إنّا لَنَحنُ أهلُ الذِّكرِ ، نَحنُ أهلُ العِلمِ ، ونَحنُ مَعدِنُ التَّأويلِ والتَّنزيلِ ، ولَقَد سَمِعتُ رَسولَ اللَّهِ صلى اللَّه عليه وآله يَقولُ : أنَا مَدينَةُ العِلمِ وعَلِيٌّ بابُها ، فَمَن أرادَ العِلمَ فَليَأتِهِ مِن بابِهِ . ^۳
به خدا سوگند ، همانا ماييم اهل ذكر . ماييم اهل علم و ماييم كان تأويل و تنزيل . از پيامبر خدا صلى اللَّه عليه وآله شنيدم كه مى‏فرمود: «من شهر