57
درآمدي بر تفسير جامع روايي

كنار هم ، مانع از گم‏راهى امّت اسلامى پس از وى خواهد شد :
إنّى تارِكٌ فيكُم ما إن تَمَسَّكتُم بِهِ لَن تَضِلّوا بَعدى ، أحَدُهُما أعظَمُ مِنَ الآخَرِ؛ كِتابَ اللَّهِ حَبلٌ مَمدودٌ مِنَ السَّماءِ إلَى الأَرضِ ، و عِترَتى أهلَ بَيتى ، و لَن يَتَفَرَّقا حتّى‏ يَرِدا عَلَىَّ الحَوضَ . ۱
من در ميان شما چيزى بر جاى مى‏گذارم كه تا وقتى بدان چنگ زنيد ، هرگز پس از من ، گم‏راه نخواهيد شد . يكى از اين دو باعظمت‏تر از ديگرى است : كتاب خدا - كه ريسمانى است كشيده شده از آسمان به زمين - و [دومْ‏] عترت كه همان اهل بيت من اند . اين دو ، هرگز از يكديگر جدا نمى‏شوند تا آن گاه كه در كنار حوض [كوثر] بر من درآيند .
نخستين پيام روشن اين حديث و ديگر احاديثى كه بر وجوب تمسّك مسلمانان به اهل بيت عليهم السلام دلالت دارند ، ۲ مرجعيت علمى و دينى آنان و حجّيت ره‏نمودهايشان در كنار قرآن و حديثِ پيامبر صلى اللَّه عليه وآله است .

ب - دانش اهل بيت عليهم السلام ، دانش پيامبر صلى اللَّه عليه وآله است‏

دليل دوم بر مرجعيت علمى و دينى اهل بيت عليهم السلام ، رواياتى است كه دلالت دارند بر اين كه آنان ، وارث دانش پيامبر خدا ، بلكه وارث علوم

1.سنن الترمذى : ج ۵ ص ۶۶۳ ح ۳۷۸۸ ، كنز العمّال : ج ۱ ص ۱۷۳ ح ۸۷۳ . نيز ، ر .ك : اهل بيت عليهم السلام در قرآن و حديث : ج ۱ ص ۱۷۷ (بخش سوم / كاوشى درباره حديث ثقلين / تاريخ صدور حديث و مناسبت آن) .

2.ر .ك : اهل بيت عليهم السلام در قرآن و حديث : ج ۲ ص ۵۶۱ (بخش هشتم / حقوق اهل بيت / تمسّك) .


درآمدي بر تفسير جامع روايي
56

به: قول ، فعل و تقريرِ پيامبر خدا و اهل بيت آن بزرگوار، اطلاق مى‏شود. ۱
گفتنى است كه اين ، تعريفى است كه پيروان اهل بيت عليهم السلام از سنّت دارند ؛ امّا نزد محدّثان اهل سنّت ، اصطلاح «سنّت» ، به معناى : قول ، فعل و تقرير پيامبر صلى اللَّه عليه وآله و صفات اوست .۲

ادلّه تعميم معناى «سنّت» به احاديث اهل بيت عليهم السلام‏

براى اثبات مرجعيت علمى و دينى اهل بيت عليهم السلام و حجّيتِ قول و فعل و تقرير آنان (همانند پيامبر صلى اللَّه عليه وآله) و تعميم سنّت به احاديثى كه از اهل بيت عليهم السلام نقل مى‏شود ، دلايل فراوانى از كتاب خدا و سخنان پيامبر صلى اللَّه عليه وآله وجود دارد كه پرداختن به همه آنها در اين مقال نمى‏گنجد . ۳ در اين جا تنها به سه دليل روشن اشاره داريم :

الف - وجوب تمسّك به اهل بيت عليهم السلام‏

احاديثى كه بر وجوب تمسّك به اهل بيت عليهم السلام دلالت دارند ، متواتر معنوى اند كه قطعى‏ترين آنها از نظر سند و روشن‏ترينشان از نظر دلالت ، «حديث ثَقَلَين» است .
در اين حديث ، پيامبر خدا ، اهل بيت خود را «همتاى قرآن» به مردم معرّفى مى‏كند و مكرّر تأكيد مى‏فرمايد كه تمسّك به قرآن و عترت ، در

1.بنا بر اين ، احاديث ، همان سنّت نيستند ؛ بلكه انتقال دهنده سنّت و بازگوكننده آن هستند ؛ امّا گاه از باب توسّع ، و به خاطر آن كه اثبات كننده سنّت هستند ، سنّتْ خوانده مى‏شوند (اُصول الفقه ، مظفّر : ج ۳ ص ۵۴) .

2.المختصر الوجيز فى علوم الحديث: ص ۱۶.

3.ر .ك : اهل بيت عليهم السلام در قرآن و حديث : ص ۴۰۹ (بخش چهارم : دانش اهل بيت عليهم السلام) .

  • نام منبع :
    درآمدي بر تفسير جامع روايي
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدی ری‌شهری
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1390
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 3600
صفحه از 190
پرینت  ارسال به