قرآن بوده‏اند ؛ امّا از آن جا كه دسترسى آنها به منابع معرفت ، محدود است ، عملاً تاكنون هيچ كس نتوانسته تفسير جامعى از اين كتاب آسمانى ارائه نمايد .
آرى تفسيرى كه با اتّصال به وحى صورت گيرد ، تفسيرى جامع خواهد بود ؛ چرا كه حقيقت و معرفت در آن جا جمع است و اين گونه تفسير ، تنها براى پيامبر صلى اللَّه عليه وآله و اهل بيت عليهم السلام ميسور است كه به عالم غيبْ اتّصال دارند و دانش آنها از راه‏هاى متعارف بشرى حاصل نمى‏شود .
بر همين اساس ، به نظر ما ، «تفسير جامع» ، تنها بر اساس ره‏نمودهاى پيامبر خدا صلى اللَّه عليه وآله و خاندان آن بزرگوار ، دست‏يافتنى است كه ما از آن به «تفسير جامع روايى» يا «تفسير اهل بيت عليهم السلام» ياد مى‏كنيم .
در باره تفسير اهل بيت عليهم السلام چند نكته را در اين‏جا به اجمال ، يادآور مى‏شويم و تفصيل آن را به فصل‏هاى بعدى وا مى‏گذاريم :
۱ . مقصود از عنوان «تفسير جامع روايى» يا «تفسير اهل بيت عليهم السلام» ، تفسير قرآن بر اساس روش و آموزه‏هاى اهل بيت عليهم السلام ؛ يعنى بهره‏گيرى از همه منابع معرفتى ، در تبيين مفاهيم و مقاصد اين كتاب آسمانى است .
۲ . روايات تفسيرى ، منحصر به رواياتى كه به صورت روشن ، آيات قرآن را تفسير كرده‏اند نيستند ؛ بلكه همان طور كه توضيح خواهيم داد ، بيشترين بخش روايات تفسيرى ، احاديثى هستند كه بدون اشاره به آيه‏اى خاص ، قرآن را تفسير كرده‏اند . ^۱

منبع معرفتى دارد : حس و تجربه ، عقل ، شهود ، ^۱ و وحى .
هر يك از سه منبع نخست ، در حوزه‏اى به كار آدمى مى‏آيد ؛ ولى از آن جا كه وحى ، به معناى اتّصال به عالم الوهيت است ، اين محدوديت را ندارد و مى‏تواند آدمى را در همه عرصه‏ها يارى كند ، گرچه وحى ، خود حوزه‏هايى را به انسانْ واگذار كرده است .
دو . از آن رو كه قرآن كريم ، از سوى خداوند براى هدايت و كمال انسان نازل شده ، به تمامى جهات انسانى و عرصه‏هاى زندگى وجود او نظر دارد و در بيان معارف و آموزه‏ها از تمامى شيوه‏ها و راه‏ها بهره‏مند شده است ؛ هم به حوزه امور حسّى و تجربى پرداخته و مطالب فراوانى در زمينه آيات آفاقى برشمرده است ، و هم به عرصه‏هاى تعقّل و تفكّر وارد شده و آدمى را بدان فرا خوانده است ، و هم آدمى را به سير در آيات انفسى دعوت مى‏كند .
بنا بر اين ، فهم هر يك از اين آموزه‏ها مى‏بايست با روش معرفتى مناسب آن صورت گيرد .
بر پايه اين دو حقيقت ، تفسير فراگير و جامع از آيات قرآنى بايد بر پايه مبانى صحيح صدورى و دلالى قرآن و با استفاده از تمامى منابع معرفتى و قواعد تفسيرى صورت پذيرد وگرنه ، تفسير ، يك‏سويه و ناقص خواهد بود .
مى‏توان گفت كه بسيارى از مفسّران ، در صدد تدوين تفسير جامع