41
درآمدي بر تفسير جامع روايي

يازده . الصافى فى تفسير القرآن ، فيض كاشانى (۱۰۰۷ - ۱۰۹۱ ق) ؛
دوازده . نور الثقلين ، عبد على بن جمعه عروسى حُوَيزى (ق ۱۲ ق) ؛
سيزده . التفسير المأثور ، على اصغر قائنى (م ۱۳۱۵ ق) .۱

ج - تفسير عقلى‏

عقل ، به دو صورت مى‏تواند در تفسير قرآن نقش ايفا نمايد :
يك . به صورت يك ابزار ؛
دو . به صورت يك منبع معرفت .
در صورت اوّل ، عقل ، وسيله‏اى است براى بهره‏گيرى اجتهادى مفسّر از وحى ، شهود ، و علوم تجربى ؛ امّا در صورت دوم ، عقل ، منبعى است مستقل كه در كنار وحى ، شهود ، و علوم تجربى ، در جهت تبيين مقاصد و معارف قرآن ، مورد استفاده قرار مى‏گيرد .
يكى از مفسّران بزرگ معاصر ، كاركرد ابزارى و منبعى عقل در تفسير قرآن را چنين بيان فرموده است :
تفسير عقلى نيز يا به تفطّن عقل از شواهد داخلى و خارجى صورت مى‏پذيرد ، يعنى عقل ، معناى آيه‏اى را از جمع‏بندى آيات و روايات در مى‏يابد كه در اين قسم ، عقل ، تنها نقش «مصباح» دارد و چنين تفسير عقلى مجتهدانه ، چون از منابع نقلى محقّق

1.از اين جمله اند: سعد بن عبداللَّه اشعرى (م ۳۰۱ ق) در ناسخ القرآن و منسوخه و على حسينى اِسترآبادى (م ۹۴۰ ق) در تأويل الآيات الظاهرة و علامه سيّد محمّدحسين طباطبايى در دومين تفسيرش (البيان فى الموافقة بين الحديث و القرآن) و آية اللَّه محمّدهادى معرفت در التفسير الأثرى الجامع.


درآمدي بر تفسير جامع روايي
40

و فرودهايى نيز داشت .
نمونه‏هايى از كتب تفسير اثرىِ شيعه و اهل سنّت ، عبارت اند از : ۱
يك . جامع البيان فى تفسير القرآن ، محمّد بن جرير طبرى (م ۳۱۰ق) ؛
دو . تفسير العيّاشى ، محمّد بن مسعود سلمى سمرقندى (م ۳۲۰ ق) ؛
سه . تفسير القرآن العظيم ، عبد الرحمان بن ابى حاتم رازى (م ۳۲۷ق) ؛
چهار . بحر العلوم ، ابو ليث سمرقندى (م ۳۷۵ق) ؛
پنج . الكشف و البيان ، احمد بن محمّد ثعلبى نيشابورى (م ۴۲۷ق) ؛
شش . تفسير القرآن الكريم ، على بن ابراهيم قمى (م ۳۰۷ ق) ؛
هفت . تفسير البَغَوى ، حسين بن مسعود بغوى (م ۵۱۰ق) ؛
هشت . الدرُّ المنثور فى التَّفسير بالمأثور، جلال الدّين سيوطى (م ۹۱۱ ق)؛
نُه . تفسير الأئمة لهداية الاُمّة ، محمّد رضا نصيرى طوسى (ق ۱۱ ق) ؛
ده . تفسير شريف لاهيجى ، محمّد بن على شريف لاهيجى (ق ۱۱ ق) ؛

1.جهت آگاهى بيشتر در باره تفسير قرآن به سنّت (تفسير اثرى) و تحوّلات آن ، ر .ك : - نشأة التفسير بالمأثور ، دراسة مقارنة ، هدى جاسم محمد ابو طبرة ؛ - المنهج الأثرى فى تفسير القرآن الكريم ، هدى جاسم محمد ابو طبرة ؛ - مبانى و روش‏هاى تفسير قرآن ، عباسعلى عميد زنجانى : ص ۲۲۰ - ۲۴۵ ؛ - منطق تفسير قرآن (۲) ، محمّدعلى رضايى اصفهانى : ص ۸۹ - ۱۳۹ ؛ - التفسير و المفسّرون فى ثوبه القشيب ، محمّد هادى معرفت : ج ۲ ص ۵۳۹ - ۷۹۷ ؛ - پيدايش و تطوّر تفسير اثرى ، مليحه پورستارى مهادى ، استاد راهنما : سيّد محمّد باقر حجّتى ، ۱۳۷۸ ، كارشناسى ارشد ، دانشگاه آزاد واحد علوم و تحقيقات ؛ - تفسير مأثور و بررسى تطوّر آن با تكيه بر تفاسير اثرى شيعه ، سعيد چراغلو ، استاد راهنما : كامران ايزدى مباركه ، ۱۳۷۹ ، كارشناسى ارشد ، دانشگاه امام صادق عليه السلام ؛ - سير تدوين تفسير اثرى در شيعه ، مرتضى همتى پور ، استاد راهنما : مجيد معارف ، ۱۳۷۱ ، كارشناسى ارشد ، دانشگاه آزاد تهران مركز .

  • نام منبع :
    درآمدي بر تفسير جامع روايي
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدی ری‌شهری
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1390
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 3634
صفحه از 190
پرینت  ارسال به