39
درآمدي بر تفسير جامع روايي

علّامه طباطبايى و شاگردان ايشان نقش اصلى ، در گسترش آن داشته‏اند .
نمونه‏هايى از تفسير قرآن به قرآن ، عبارت اند از :
يك . آلاء الرحمن فى تفسير القرآن ، محمّد جواد بلاغى (م ۱۳۵۲ق) ؛
دو . أضواء البيان فى ايضاح القرآن بالقرآن ، محمّد امين ابن محمّد مختار (۱۳۰۵ - ۱۳۹۲ق) ؛
سه . الميزان فى تفسير القرآن ، علّامه طباطبايى (۱۳۲۱ - ۱۴۰۲ق) ؛
چهار . التفسير القرآنى للقرآن ، عبد الكريم خطيب ؛
پنج . الفرقان فى تفسير القرآن بالقرآن ، محمّد صادقى تهرانى (م ۱۳۹۰ ش) . ۱

ب - تفسير قرآن به سنّت‏

تفسير قرآن به سنّت ، ۲ كهن‏ترين روش تفسير قرآن به شمار مى‏رود . مقصود از اين روش ، آن است كه مفسّر قرآن ، از سنّت پيامبر صلى اللَّه عليه وآله و اهل بيت عليهم السلام و نيز سخنان صحابه [نزد اهل سنّت ]براى روشن شدن مفاد آيات و مقاصد آن استفاده كند .
مى‏توان گفت كه در دوره‏هاى نخستين ، روش رايج در تفسير ، تكيه بر نقل بوده است و در دوره‏هاى بعد و با پيدايش گرايش‏هاى فكرى و علمى در ميان مسلمانان ، روش تفسير قرآن به سنّت (تفسير اثرى) ، به عنوان يكى از روش‏ها در كنار روش‏هاى ديگر قرار گرفت كه البته فراز

1.جهت آگاهى بيشتر از تفسير قرآن به قرآن ، ر .ك : - مبانى و روش‏هاى تفسير قرآن ، عباس على عميد زنجانى : ص ۳۵۹ - ۳۷۱ ؛ - تسنيم ، [آية اللَّه‏] عبد اللَّه جوادى آملى : ج ۱ ؛ - منطق تفسير قرآن ، محمّدعلى رضايى اصفهانى .

2.تفسير قرآن به سنّت را تفسير اثرى ، حديثى يا روايى نيز گفته‏اند .


درآمدي بر تفسير جامع روايي
38

است . طرفداران اين روش ، در باره اعتبار و جايگاه آن بسى سخن گفته‏اند . ۱
پيشينه شيوه تفسير قرآن به قرآن ، به عصر پيامبر خدا صلى اللَّه عليه وآله مى‏رسد . نخستين مفسّرى كه اين شيوه را به كار بست (آن هم براى‏آموزش اين شيوه به قرآن‏پژوهان مسلمان) ، شخص پيامبر خدا صلى اللَّه عليه وآله بود ، چنان كه نمونه‏هايى از به كارگيرى اين شيوه در سنّت و سيره علمى و عملى ايشان ثبت شده و به يادگار مانده است . ۲
پس از پيامبر صلى اللَّه عليه وآله ، اهل بيت عليهم السلام از اين شيوه در تفسير قرآن (براى آموزش به ديگران) بهره بردند و پيروان و شاگردان خود را نيز به آن ترغيب كردند . ۳ در آراى تفسيرى منقول از صحابه ، تابعيان و اتباع تابعيان (طبقه پس از تابعيان) نيز كاربرد اين شيوه ، فراوان يافت مى‏شود . ۴
در دوره‏هاى پس از تابعيان نيز اين شيوه همواره در ميان مفسّران ، مطرح بوده و در آثار قرآنى خود ، از آن ياد كرده‏اند ، ۵ هرچند در تعميق و گسترش آن ، توفيق چندانى نيافته‏اند ؛ امّا اين روش ، به عنوان ساز و كارى معتبر در معنايابى (تفسير) ، در دوره معاصر مطرح شد و در ميان اماميه ،

1.ر . ك : الميزان فى تفسير القرآن : ج ۳ ص ۸۵ و ۸۷ ، الفرقان فى تفسير القرآن : ج ۱ ص ۳۶ ، تسنيم : ج ۱ ص ۶۱ و ۷۱ .

2.مسند ابن حنبل : ج ۱ ص ۳۷۸ ؛ مجمع البيان : ج ۴ ص ۵۰۶ .

3.تفسير الصافى : ج ۵ ص ۱۴ ، نور الثقلين : ج ۱ ص ۱۴۸ .

4.روش‏شناسى تفسير قرآن ، بابايى : ص ۲۶۳ - ۲۶۶ ، التفسير و المفسرون : ج ۱ ص ۴۰ - ۴۱ ، المنهج الأثرى : ص ۶۷ - ۶۸ ، تفسير التابعين : ج ۲ ص ۶۱۱ - ۶۲۷ .

5.براى نمونه ، ر .ك : تفسير المنار : ج ۱ ص ۲۲ .

  • نام منبع :
    درآمدي بر تفسير جامع روايي
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدی ری‌شهری
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1390
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 3550
صفحه از 190
پرینت  ارسال به