33
درآمدي بر تفسير جامع روايي

دسته‏بندى‏ها بر پايه تعريف روشنى از مبانى ، مكاتب ، مذاهب ، قواعد ، روش‏ها ، گرايش‏ها و سبك‏هاى تفسيرى نيست و از آن جا كه اين مباحث با اين عناوين ، مباحثى نوظهورند ، چه بسا در يك مورد ، از اصطلاحات مختلفى استفاده شود . از اين رو ، گاهى به جاى روش‏هاى تفسيرى ، از اصطلاحات : گرايش‏ها ، مذاهب يا مكاتب تفسيرى استفاده مى‏شود . از اين رو ، براى دستيابى به تقسيم‏بندى مطلوب در تفسير قرآن ، لازم است كه تعريف مشخّصى از اصطلاحات ياد شده ارائه شود : ۱

يك . مبانى تفسيرى‏

مبانى تفسير قرآن ، عبارت است از پيش‏فرض‏ها و باورهاى اعتقادى يا علمى كه پذيرش يا ردّ آنها ، نقش بنيادى در تفسير اين كتاب آسمانى دارد .
اين مبانى را مى‏توان به دو دسته تقسيم كرد :

الف - مبانى صدورى‏

مانند اين كه :
- الفاظ قرآن ، كلام خداست .
- خطا در وحى راه نيافته است .

1.گفتنى است كه براى تبيين اجمالى اصطلاحات ياد شده ، از كتاب آسيب‏شناسى جريان‏هاى تفسيرى (ج ۱) نوشته محمّد اسعدى و همكاران ، و نيز مقاله «ترمينولوژى مبانى و روش‏هاى تفسير قرآن» نوشته محمّد كاظم شاكر (مقالات و بررسى‏ها : ش ۷۲) ، بهره گرفته‏ايم . علاقه‏مندان به شرح اين اصطلاحات مى‏توانند به منابع ياد شده مراجعه فرمايند .


درآمدي بر تفسير جامع روايي
32

تكميل آن (بويژه در بخش تفاسير شيعى) نوشته است . ايشان تفاسير نگارش شده بر قرآن را چنين دسته‏بندى كرده است : يك . تفسير به مأثور ؛ دو . تفسير اجتهادى .
سپس تفسير اجتهادى را به : فقهى ، جامع ، ادبى ، لغوى ، موجز ، عرفانى ، علمى و اجتماعى تقسيم مى‏كند . ۱

۵ . مكاتب تفسيرى ۲

نگارنده اين اثر ، ۳ نخست تفاسير را به : يك . مكتب روايى محض ؛ دو . مكتب باطنى محض ؛ سه . مكتب اجتهادى، تقسيم مى‏كند و سپس تفسير اجتهادى را به : قرآن به قرآن ، روايى ، ادبى ، فلسفى ، علمى ، جامع ، و باطنى تقسيم كرده است . ۴
*
بجز اين موارد ، تلاش‏هاى ديگرى نيز صورت گرفته كه از آنها مى‏گذريم .

شناخت مصطلحات ، پيش‏نياز جريان‏شناسى تفاسير

نكته قابل توجّه در تقسيم‏بندى‏هاى ياد شده ، اين است كه اين

1.التفسير و المفسّرون فى ثوبه القشيب : ج ۲ .

2.اثر على اكبر بابايى .

3.اين كتاب ، از سوى پژوهشكده حوزه و دانشگاه و سازمان تدوين كتب علوم انسانى دانشگاهى (سمت) در سال ۱۳۸۱ ش ، در دو جلد به چاپ رسيده است . نويسنده ، اين تقسيم بندى را براى عنوان «مكاتب تفسيرى» انتخاب كرده است .

4.مكاتب تفسيرى : ج ۱ ص ۲۳ .

  • نام منبع :
    درآمدي بر تفسير جامع روايي
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدی ری‌شهری
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1390
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 3453
صفحه از 190
پرینت  ارسال به