19
درآمدي بر تفسير جامع روايي

نفرستاد . بنا بر اين ، قرآن ، در هر زمانى ، نو ، و براى هر مردمى ، تا روز قيامتْ تازه است .
اين ويژگى ، حاكى از آن است كه معارف قرآن ، لايه‏هاى عميق و متعدّدى دارد كه در مقاطع مختلف تاريخ ، كشف مى‏شود و مورد بهره‏بردارى قرار مى‏گيرد . البته هر كسى قادر به كشف معارف عميق ، و حقايق دقيق قرآن نيست ؛ بلكه تنها كسانى از اين توانايى برخوردارند كه از نظر علمى و عملى ، شايستگى‏هاى لازم را داشته باشند .

۶ . بُطون و لايه‏هاى معنايى‏

قرآن به سان يك متن دست‏نوشته آدمى نيست كه هر قدر هم عميق باشد ، به آسانى بتوان به عمق و كُنه آن رسيد . قرآن ، سخن خداوند حكيمِ دانا و بى‏نهايت است كه عالَم و آدم را آفريد و از اعماق هستى ، آگاه است . حقيقت و اعتبار ، در دست اوست . ذهن و عين ، در اختيار اوست . مكتوب و مخلوق ، از آنِ اوست . خداوند بر پايه اين حكمت و دانايى ، كتابش را چنان منظّم ساخته كه جز او و آن‏كه او بخواهد ، كسى نتواند به كنه آن برسد . اين ، همان چيزى است كه از آن به بطون قرآن يا لايه‏هاى معنايى و نيز حقايق قرآنى ياد مى‏شود .
در روايتى از امام باقر عليه السلام آمده است :
إنَّ لِلقرآنِ بَطناً ، وَ لِلبَطنِ بَطناً . ۱
قرآن ، باطنى دارد و باطن آن هم باطنى دارد .
روايت زير از امام على عليه السلام نيز اشاره به لايه‏ها و بطون معنايى كتاب

1.بحار الأنوار : ج ۹۲ ص ۹۱ ح ۳۷ .


درآمدي بر تفسير جامع روايي
18

اين سخن ، بدين معناست كه معارفى كه قرآن در زمينه جهان‏شناسى و انسان‏شناسى ارائه مى‏كند و برنامه‏هايى كه براى سعادت انسان دارد ، منطبق با معيارهاى عقلى و علمى ، و نيازهاى فطرى انسان‏هاست و از اين رو ، به زمان خاصّى اختصاص ندارد ؛ بلكه در طول زمان ، زنده و جاويد است .

۵ . طراوت‏

ممكن است كه چيزى ، سال‏ها زنده بماند ؛ ولى در طول زمان ، كهنه و فرسوده شود و شادابى خود را از دست بدهد ؛ امّا قرآن ، علاوه بر اين كه هميشه زنده است ، هيچ گاه كهنه و فرسوده نمى‏شود ؛ بلكه همواره نو و باطراوت است ، چنان‏كه در گزارشى از پيامبر صلى اللَّه عليه وآله آمده است :
كَلامُ اللَّهِ جَديدٌ غَضٌّ طَرِىٌّ . ۱
كلام خدا ، همواره نو و تازه و با طراوت است .
در روايتى ديگر آمده كه شخصى از امام صادق عليه السلام پرسيد : چرا قرآن ، هر چه بيشتر منتشر و مطالعه مى‏شود ، بر تازگى و طراوت آن ، افزوده مى‏گردد؟
امام عليه السلام در پاسخ او فرمود :
لِأَنَّ اللَّهَ لَم يُنزِلهُ لِزَمانٍ دونَ زَمانٍ ، و لا لِناسٍ دونَ ناسٍ ، فَهُو فى كُلِّ زَمانٍ جَديدٌ ، و عِندَ كُلِّ قَومٍ غَضٌّ ، إلى‏ يَومِ القِيامَةِ . ۲
چون خداوند ، آن را براى زمانى خاص و مردمى خاص ، فرو

1.طرف من الأنباء والمناقب ، ابن طاووس : ص ۱۴۴ ، بحار الأنوار : ج ۲۲ ص ۴۷۷ ح ۲۷ .

2.عيون أخبار الرضا عليه السلام : ج ۲ ص ۸۷ ح ۳۲ .

  • نام منبع :
    درآمدي بر تفسير جامع روايي
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدی ری‌شهری
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1390
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 3456
صفحه از 190
پرینت  ارسال به