صورت آشكار به سراغ مردم مى‏آمد ، تا اين كه به سراغ موسى آمد تا او را قبض روح كند . موسى دو چشم او را درآورد ، و فرشته مرگ برگشت . از آن پس است كه به صورت پنهانى مى‏آيد !
گفتنى است برخى مفسّران شيعى و اهل سنّت (فخر رازى ، ابن كثير ، آلوسى ، شيخ طوسى ، طَبْرِسى ، علّامه طباطبايى و . . .) ، در تفسيرهاى خود ، اين روايات را نقد كرده‏اند . ^۱

دو . بيان شأن نزول شمارى از آيات‏

شأن نزول آيات قرآن ، به دليل نقشى كه در تفسير و تبيينِ مقاصد آن دارد ، عرصه ديگرى است براى سوء استفاده جاعلان حديث . انگيزه‏هاى شخصى و اجتماعى سودجويان از يك سو ، و نيازهاى سياسى برخى از زمامداران جهان اسلام به فضيلت‏سازى براى خود و گذشتگان خويش ، و گنهكار جلوه‏دادن انبياى الهى از سوى ديگر ، ايجاب مى‏كرد كه شأن نزول شمارى از آيات قرآن را به دلخواه خود تحريف كنند . براى نمونه مى‏توان به جريانى كه ابن ابى الحديد در باره

مَلَكُ المَوتِ ، فَجاءَ بَعدَ ذَلِكَ خِفيَةً» . ^۱
همام بن منبه از ابوهريره روايت كرده كه محمّد پيامبر خدا صلى اللَّه عليه وآله فرمود : فرشته مرگ ، پيش موسى عليه السلام آمد و به او گفت : دعوت پروردگارت را اجابت كن . موسى عليه السلام به چشم فرشته مرگ كوبيد ، چشم او را درآورد . فرشته به سوى خداوند عزّوجلّ بازگشت و عرض كرد : مرا به سوى بنده‏اى فرستادى كه نمى‏خواهد بميرد ، و چشم مرا هم درآورد . پيامبر خدا گفت : خداوند چشم او را برگرداند و فرمود : به سوى بنده‏ام برگرد و بگو : زندگى كه مى‏خواهد ادامه داشته باشد ، اگر تو هم آن را مى‏خواهى ، دستت را روى گاوى بگذار ، هر چه قدر از موهاى گاو زير دستت ماند ، به تعداد موها زنده خواهى ماند . موسى گفت : بعد چه؟ فرشته گفت : بعد ، مى‏ميرى . موسى گفت : همين اكنون و زود! سپس عرض كرد : پروردگارا مرا به اندازه پرتاب يك سنگ به سرزمين مقدس نزديك كن . راوى گفت : رسول خدا فرمود : به خداوند سوگند ، اى كاش من پيش آن بودم ، و قبرش را در كنار راه در كثيب الأحمر نشانتان مى‏دادم .
در خبر ديگرى آمده كه : رسول خدا صلى اللَّه عليه وآله فرمود : فرشته مرگ به