123
درآمدي بر تفسير جامع روايي

دانست ، مانند : تفسير آيه غيبت(أَيُحِبُّ أَحَدُكُمْ أَن يَأْكُلَ لَحْمَ أَخِيهِ مَيْتًا)
۱ با بيرون آمدن گوشت ، خون و چرك از درون شخص غيبت كننده ، ۲ يا بيرون آمدن آتش از دهان كسانى كه غاصبانه اموال ايتام را تصرّف كرده‏اند ۳ و يا رواياتى كه تجسّم اعمال شمارى از بزهكاران را بيان كرده‏اند . ۴

۱۱ . تفسير تاريخى‏

شمارى از روايات تفسيرى ، بخش‏هايى از تاريخ زندگى انبياى سلف و اقوام مرتبط با آنها ، همچنين تاريخ پيامبر خاتم صلى اللَّه عليه وآله را به صورت اجمالى و يا به تفصيل بيان كرده‏اند . ۵

۱۲ . تفسير تمثيلى‏

شمارى از روايات تفسيرى ، با بهره‏گيرى از مَثَل‏هاى حسّى ، مفاهيم عقلى قرآن را تفسير كرده‏اند ، مانند اين كه «صراط مستقيم» [الهى‏] و «سُبُل» [شيطانى‏] در آيه(وَأَنَّ هَذَا صِرَ طِى مُسْتَقِيمًا فَاتَّبِعُوهُ وَلَا تَتَّبِعُوا السُّبُلَ)
۶ به راه مستقيم حسّى براى رسيدن به آسايش و آرامش و راه‏هاى انحرافى ، تشبيه گرديده است . ۷

1.حجرات : آيه ۱۲ .

2.مسند ابى يعلى : ج ۲ ص ۲۳۴ ح ۱۵۷۳ .

3.تفسير العيّاشى : ج ۱ ص ۲۲۵ ح ۴۷ .

4.بحار الأنوار : ج ۷ ص ۸۹ .

5.ر . ك : بحار الأنوار : ج ۱۱۰ ص ۲۳ .

6.انعام : آيه ۵۳ .

7.ر . ك : مسند ابن حنبل : ج ۲ ص ۱۹۶ ح ۴۴۳۷ .


درآمدي بر تفسير جامع روايي
122

كرده‏اند . به سخن ديگر ، رفتار و كردار اهل بيت عليهم السلام ، تفسير عينى و عملى قرآن است . لذا طبق روايتى ، امام صادق عليه السلام ، پيامبر خدا صلى اللَّه عليه وآله را چنين توصيف فرموده :
كانَ رسولُ اللَّهِ صلى اللَّه عليه وآله خُلُقهُ القُرآنُ قولُهُ عزّوجلّ :(خُذِ العَفْوَ وأْمُرْ بالعُرْفِ وأعْرِضْ عَنِ الجاهِلينَ).
۱

اخلاق پيامبر خدا صلى اللَّه عليه وآله ، [تجسّمِ‏] اين سخن خداوند عزّوجلّ بود :(عفو را پيشه كن و به نيكى فرمان ده و از جاهلان روى گردان).

همچنين امام على عليه السلام طبق روايتى ، خود را قرآن ناطق ناميده است ، ۲ و اين بدان معناست كه گفتار و رفتار ايشان و ديگر امامان معصوم عليهم السلام همانند قرآن ، حجّت است .

۱۰ . تفسير شهودى‏

پيش از اين اشاره شد كه در تفسير شهودى ، مفسّر ، از طريق الهام الهى - كه منبعى مستقل براى معرفت است - ، مقاصد قرآن را بيان مى‏كند ؛ ولى تفسير شهودىِ غير معصوم ، حجّت نيست ؛ بلكه تفسير به رأى محسوب مى‏شود .
گفتنى است كه رواياتى كه مفاهيم قرآن را از طريق شهود بيان مى‏كنند ، گونه‏هاى مختلفى دارند ، از جمله مى‏توان رواياتى را كه در باره تجسّم برخى از اعمال وارد شده‏اند ، را از مصاديق تفسير شهودى

1.ر . ك : ميزان الحكمة : ج ۳ ص ۴۷۷ ح ۵۲۵۳ .

2.دانش‏نامه امير المؤمنين عليه السلام : ج ۸ ص ۲۹۱ «قرآن گويا» .

  • نام منبع :
    درآمدي بر تفسير جامع روايي
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدی ری‌شهری
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1390
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 3545
صفحه از 190
پرینت  ارسال به